Polskie Forum Entomologiczne

Przez ostatnie dwa wieczory sporo czasu poświęciłem oznaczeniu okazu Adscita który miałem w zbiorze jako A. statices. Była to samiczka która nie bardzo mi pasowała do tego gatunku. Przekopałem kilka stron w internecie, ściągnąłem klucz do oznaczania Zygaenidae i nic. Szczególnie poszukiwałem cech determinujących A. geyron i praktycznie znalazłem tylko jedną niekopulatorową cechę - kolor skrzydła intensywnie ciemnozielony z metalicznym połyskiem. Podane cechy zakończenia czułek przy małych samicach bywają złudne i bez dobrego powiększenia nic się nie zrobi.
Okaz który oznaczałem okazał się samicą J. globulariae ale powstało pytanie:
Jak oznaczyć w terenie A. statices od A. geryon????
Zajmował się już ktoś z Was tym problemem ?
Praktycznie wchodzi w to jeszcze J. chloros - mamy więc cztery gatunki ...

Siedziałem nad problemem kilka godzin i też niewiele się dowiedziałem.
Możliwe jest oznaczenie po cechach zewnętrznych dwóch gatunków: J globulariae - czułki (zarówno u samca jak i samicy, ale trzeba powiększyć), J chloros - tułów i skrzydła z intensywnym metalicznym połyskiem, czułki jak J globulariae, jednak wyraźnie mniejszy od niego
A statices i A geryon - nie znalazłem opisanych różnic morfologicznych. A geryon jest nieco mniejszy, podawanej w kluczu różnicy ubarwienia w przeglądanym materiale nie da się zauważyć.
Istotne wydają się informacje dotyczące biologii tego gatunku. A geryon występuje na stanowiskach o podłożu wapiennym (Anglicy dodają jeszcze magnez). Główną rośliną pokarmową jest posłonek Helianthemum sp. której liście gąsienice minują (w pewnym okresie swojego cyklu rozwojowego). Inne podawane rośliny mogą raczej być wykorzystywane kiedy gąsienica opuści minę i żeruje swobodnie na liściach.
Zatem tylko w tego typu biotopach można by się spodziewać występowania A geryon.
Pewność oznaczenia dają tylko genitalia
Tyle na razie, własnych doświadczeń nie posiadam. Jeśli ktoś z forumowiczów miałby tu coś do dodania, skorygowania - zapraszam
jak sądzę kilka linków do mniej znanych stron:
http://www.dorsetmothgroup.org.uk/M%20o ... 3-0171.htm
http://www.boldsystems.org/index.php/Ta ... axid=33567
http://delta-intkey.com/britin/lep/index.htm

jeszcze to warto zobaczyć:
http://lepidoptera.pro/taxonomy/121

Z P. Białowieskiej dr. Dąbrowski wspomina o kilku okazach A. geryon z czego dwa okazy mają podaną lokalizację - oddział 470 i 471. Są to oddziały przez które przebiega tor kolejowy w okolicy Czerlonki. Dość ciekawa jest też informacja na stronie: http://www.lepidoptera.eu/records/Speci ... 0&region=0 ale nic nie wiadomo o osobie która to podała. Mam za słaby aparat żeby zrobić zdjęcia - może jutro za dniach się uda sfotografować okazy J. globulariae i okaz A. geryon które mam. Gdyby ktoś mógł wrzucić zdjęcie J. chloros to byłbym wdzięczny.

Trochę zgłupiałem przy trzecim zdjęciu A. statices z tej strony :
http://www.lepiforum.de/cgi-bin/lepiwiki.pl?Zygaenidae

Darek, mam 2 okazy A geryon i 1 J chloros. Wszystkie dosyć kiepskie. Na fotkach pod linkami widać na pewno więcej
http://www.lepiforum.de/cgi-bin/lepiwik ... ta_Chloros
http://pathpiva.wifeo.com/jordanita-chloros-1.php
http://www.boldsystems.org/index.php/Ta ... xid=259351

Dispar pisze:Trochę zgłupiałem przy trzecim zdjęciu A. statices z tej strony :
http://www.lepiforum.de/cgi-bin/lepiwiki.pl?Zygaenidae

a co Ci przeszkadza? barwa?

Wszystkie J. chloros które widziałem na zdjęciach mają dość charakterystyczną złoto-zieloną barwę. Spotkałem tez zdjęcie A. statices z tą barwą. Na tym trzecim zdjęciu okazy A. statices są przedstawione w trzech barwach. Ale czułki mają inne

Aparatem który mam nie zrobię lepszych zdjęć. Nad okazem A. geryon jest samica J. globulariae z którą miałem mały problem.

Z ostatniego wyjazdu w teren przywiozłem parkę Zygaenidae z którymi mam duży problem w oznaczeniu. Motyle małe, skrzydła górne mocno intensywnie ciemnozielone, skrzydło dolne bardzo ciemne, odwłok od spodu prawie granatowy, tułów samca też z odcieniem granatu. Z mojego aparatu nie zrobie lepszej fotki jak tak którą umieszczam poniżej. Nie jest to P. pruni.
Potrzebuje dobrych zdjęć aparatów genitalnych A. statices i A. geryon - ewentualnie linków do takich zdjęć.
Odwłoki tych motyli akurat sa teraz w maceracji - może wyjdzie z tego coś ciekawego

Darek, na moje oko to raczej A statices, ale na pewno to będziesz wiedział jak im wypreparujesz co nieco.
Fotkę trochę poprawiłem.

Na fotce z mojego zbioru po lewej 2 samce i 2 samice Rhagades pruni, na samym dole samica Adscita geryon, pozostałe to Adscita statices. Adscita geryon pomimo tego że wyblakły, wyróżnia się nieco kształtem skrzydeł i wielkością.

Wróciłem z pracy po północy i wziąłem się za kopulatory.
Nie ma żadnych wątpliwości - to Adscita geryon z P. Augustowskiej
Ten gatunek był wykazany z P. Białowieskiej i teza o występowaniu tylko na terenach wapiennych powinna pójść do lamusa.
Rano opiszę szczegóły badań pod binokularem.

Więc super. Za parę dni obejrzę te okazy i sądzę że trzeba lepiej przyjrzeć się lśniakom. Być może swoje też będę musiał ugotować.

A. geryon złowiłem na ciepłej łące bogato porośniętej roślinami zielnymi w P. Augustowskiej. Z jednej strony łąki znajdowało się spore obniżenie z torfowiskiem z którego wylatywały dość licznie B. aquilionaris. Z drugiej strony jest dość strome, zalesione zbocze na którego obrzeżach pojedynczo latały A. artaxerxes. Widziałem tam około 10 okazów A. geryon - wszystkie siedziały na źdźbłach roślin. Złowiłem parkę tych motyli ze względu na dość niespotykaną u A. statices ciemnozieloną barwę skrzydeł.
W aparatach kopulacyjnych samców jest zdecydowana różnica w cierniu znajdującym się w edeagusie. Cierń u okazu samca "augustowskiego" A. geryon jest długości 1/4 edeagusa, bardzo cienki i prosty - taka "kreska". Cierń u okazu samca A. statices jest długości 1/2 edeagusa, szeroki u podstawy i wyglada jak wydłużony szpon jastrzębia. Przemacerowałem niestety trochę aparat kopulacyjny samicy A. geryon ale wejście torebki kopulacyjnej jak i sama torebka jest koloru ciemnego bursztynu, wejście dość wąskie, torebka wydłużona i wąska-wygląda jak "fiutek". Aparat kolulacyjny samicy A. statices wyszedł dośc dobrze-wejscie torebki szerokie i zesklerotyzowane, cała torebka mleczno-przeźroczysta, pofałdowana i dość długa.
Także koledzy-życzę owocnych poszukiwań tego gatunku w terenie .

Przed paroma dniami byłem z Darkiem, Mirkiem i Andrzejem w Puszczy Augustowskiej. Złowiłem m.in samicę A geryon, niestety jedyny okaz tego gatunku. Prezentuję fotki aparatów genitalnych samic A geryon, A statices, oraz samca A statices.
W aparacie samca A geryon cierń w edeagusie jest krótszy od połowy długości unkusa.

Z tego wyjazdu do P. Augustowskiej przywiozłem około 20 okazów Adscita ssp. z czterech różnych stanowisk. Wszystkim przebadałem już aparaty kopulacyjne i okazało się, że jest jedna samiczka A. geyron dość mocno zlatana ze stanowiska na którym 2 tyg. wcześniej złowiłem parkę tych motyli.
Pozwoliłem sobie trochę zmodyfikować zdjęcie kopulatora samca A. statices umieszczone przez Marka i cierń w edeagusie samca A. geyron wygląda mniej więcej tak: