Polskie Forum Entomologiczne

Nowy sezon czas wreszcie zacząć, witam pięknie wszystkich!

Dzisiaj wybrałem się w moje ulubione miejsce ( http://botaniklodz.pl/pustynia.html ) i od razu udało mi się zobaczyć coś bardzo interesującego. Na ziemi leżała pszczoła, która wyglądała na martwą. Zrobiłem kilka zdjęć i już miałem iść dalej, kiedy na jej odwłoku zauważyłem małego 'pasażera' trzepoczącego skrzydełkami. Pierwsza myśl - jakiś padlinożerca. Druga myśl - jakiś pasożytniczy gatunek, który właśnie się wykluł i wyłazi z żywiciela. Małe coś połaziło chwilę i odleciało. Pszczoła zaczęła wracać do życia. Odzyskała zdolność chodzenia, a później nawet zerwała się do lotu. Chwilę później znalazłem kolejną pszczołę i sytuacja powtórzyła się co do joty. Proszę o wyjaśnienie, co to było i zidentyfikowanie bohaterów spektaklu, także tych dodatkowych.

"Ki diabeł" to pasożyty z rzędu wachlarzoskrzydłych (Strepsiptera) - te uskrzydlone to samce; jak na moje oko zaobserwowałeś kopulację rzeczonego samca z samicą, która u tych owadów na stałe przebywa między segmentami odwłoka żywiciela (albo przynajmniej poszukiwania samicy przez samca).
A bonus nr 1 to Anoplius sp. - A. viaticus chyba.

Dziękuje za błyskawiczną i wyczerpującą odpowiedź. Zastanawiam się tylko, dlaczego te pszczoły spokojnie leżały podczas całego zajścia? Czy samiec/samica pasożyta potrafi w jakiś sposób czasowo sparaliżować nosiciela? Chyba bardziej prawdopodobne jest to od strony samicy na zasadzie - samica wyczuwa samca -> paraliżuje pszczołę, żeby kopulacja była możliwa? Sam samiec chyba nie ma takich zdolności motorycznych, żeby przechwycić nosiciela w locie Tak czy inaczej, kolejna fascynująca dziedzina życia owadów i powód do pogrzebania w Googlu.

Dzięki jeszcze raz i Wesołych Świąt

Jakbyś złapał tego wachlarzoskrzydłego, to bardzo możliwe, że byłbyś odkrywcą nowego gatunku dla Polski. Koszmarnie mało wiadomo na ich temat w naszym kraju. Obserwacja sama w sobie niezwykła, a już dokumentacja fotograficzna tego zjawiska w naturze to duża rzecz. Jeśli masz taką możliwość, spróbuj poszukać w tym samym miejscu, może trafisz na więcej takich przypadków; weź ze sobą fiolkę ze spirytusem i zarówno błonkówkę jak i siedzącego na niej wachlarzoskrzydłego koniecznie złap.

Paweł

Tak też zrobię. O ile nie będzie deszczu, to spokojnie mogę poświęcić parę godzin na spacer dla dobra nauki

Doszperałem sobie w sieci, że wachlarzoskrzydłe są w stanie wpływać na zachowanie gospodarza, tak przynajmniej robią te z Myrmecolacidae - potrafią zmusić hosta do wspięcia się wyżej na źdźbła trawy, dzięki czemu rosną szanse na zwiększenie obszaru, na który dotrą ich feromony. Kolejna fascynująca dziedzina do badań.

Wachlarzoskrzydłe to ciągle tajemnicza grupa; po dotychczasowych zgadywankach coraz mocniejsze są dowody, że najbliżej im do chrząszczy, a niedługo powinna wyjść praca (którą znam w manuskrypcie), że być może nawet lokują się wewnątrz Polyphaga. U nas nie za bardzo ma się nimi kto zajmować, obserwowane są niezmiernie rzadko. Jednak jakbyś miał materiał, to mam dobry kontakt z Hansem Pohlem, specjalistą od tej grupy (dosłownie tydzień temu się widzieliśmy), więc nie będzie problemem oznaczenie samców. Być może obserwowałeś wykluwanie się samców z pupariów, więc spasożytowana błonkówka byłaby też ważna, bo egzuwia identyfikowalne do gatunku to może być cenna rzecz.

Paweł

Gdybyś się jutro wybierał do Ogrodu Botanicznego, to chętnie dołączę do poszukaiwań

Błonkówką jest pszczoła Andrena (może ovatula albo któraś z kilku innych o czerwonym odwłoku). Ten niby Pompilid i Bonus 2 to też pszczoła - Sphecodes (Halictidae), pasożyt gniazdowy oznaczalny z okazu. Mimo iż pszczoły sa mi bardzo bliskie nie mam dużego pojęcia o wachlarzoskrzydłych, ale piszę o tym gdyż w kolekcji mam wiele sparazytowanych samic różnych gatunków (chyba tylko Andren), czasem są 2 lub 3 pasożyty na pszczole. W takich wypadkach często tergity są cieńsze a cały odwłok lekko rozdęty i zdeformowany.

Brachytron pisze: czasem są 2 lub 3 pasożyty na pszczole

Cały problem z oznaczaniem Strepsiptera polega właśnie na trudnościach z pozyskaniem samców; samice są tak zredukowane, że niewiele da się powiedzieć na podstawie ich cech.

Paweł

Wracam na chwile do tego watku. Siedze akurat w Jenie, pokazalem te fotki Pohlowi i jego zdaniem jest to samiec rodzaju Stylops kopulujacy z samica. Bardzo rzadki obrazek w naturze, samce zyja bardzo krotko, mozna je przy bardzo duzym szczesciu zaobserwowac na wiosne, ale malo komu sie to udaje. Kazdy okaz odlowiony w Polsce moze byc gatunkiem nowym dla kraju, wiec jesli ktokolwiek napotka te owady, to dobrze by bylo zlapac (konserwuje sie je najlepiej w alkoholu).

Pawel

Gdybym o tym wiedział przed tą obserwacją... Mogłem złapać dwa egzemplarze. A tak to pewnie już się nie uda, bo trzeba będzie czekać do następnej wiosny i mieć jakieś niebywałe szczęście, żeby zobaczyć to jeszcze raz. Ale będę na pewno próbował Dziękuję za dodatkowe informacje!

W tym roku sezon na Strepsiptera też już otwarty. Wczoraj byłem z córką w piaskownicy w Puszczykowie pod Poznaniem i obserwowałem kopulującego samca na podkładzie z Andrena vaga.

W Łodzi jeszcze nie. W niedzielę byłem w miejscu, w którym rok temu dokonałem obserwacji, ale jeszcze nie było specjalnego ruchu. Mam nadzieję, że weekend będzie ciepły i słoneczny i uda się ponownie spotkać te bardzo ciekawe zwierzaki. Tym razem będę już odpowiednio wyposażony w sprzęt do pobrania materiału

Od Tomka Rutkowskiego dostałem informację, że w tym roku Strepsiptera już latają.

Poczytałem trochę o tym rzędzie i znalazłem ciekawą informacje o tym, że niejaki Mike Quinn zebrał "na światło" 20 egzemplarzy z tego rzędu.
Link do tej informacji: http://bugguide.net/node/view/313474