Polskie Forum Entomologiczne

Myślę, że warto założyć wątek o Hypoxystis pluviaria (FABRICIUS, 1787) w tym dziale, bowiem ewidentnie mamy obecnie do czynienia ze znacznym zwiększeniem się liczby znanych stanowisk i liczebności tego motyla.
Jeszcze w wydanym w 2000 r. Atlasie Motyli Polski. Część III - Falice, wycinki, miernikowce, czytamy, że Hypoxystis pluviaria w Polsce znany jest jedynie z Puszczy Białowieskiej, Beskidu Niskiego oraz ok. Przemyśla i uważany za bardzo rzadko spotykany gatunek.
W ciągu 12 lat od wydania atlasu jego zasięg znacznie się zwiększył - w chwili obecnej znany jest min. z woj. śląskiego, lubelskiego, małopolskiego i podkarpackiego - nie dysponuję dokładnymi danymi historycznymi w skali całego kraju, ale tylko w tym sezonie, na początku okresu lotu gatunku, stwierdziłem go w 19 kwadratach UTM (10x10).
Ciekawi mnie obecny areał występowania oraz ew. zmiany zasięgu tego gatunku zachodzące w ostatnich latach na terenie Polski - może ktoś nad tym pracuje i dysponuje bardziej szczegółowymi danymi?

W ciągu 12 lat od wydania atlasu jego zasięg znacznie się zwiększył

Pytanie, co to znaczy, że "zasięg się zwiększył"? Przybyło obserwacji, OK, związane jest to z większym zainteresowaniem entomologią i powszechnym dostępem do informacji w internecie. Byleby nie mówić, że motyl jest w <ekspansji>, bo nikt mnie nie przekona, że pojedynczy motyl wywędruje sto czy dwieście kilometrów i założy samodzielną populację
Aktualnie szukam miejsca, gdzie występowałaby jakaś faktyczna kolonia tego gatunku. W tym miejscu pytanie do Ciebie Jarku - czego szukać?? Żarnowczysk nie mamy (poza jednym ograniczonym miejscem nad Wisłą, ale to daleko od w/w stanowiska - oczywiście sprawdzę je w najbliższym czasie), a to bardziej komplikuje sprawę tutaj...

Co ciekawe, na zdecydowanej większości, o ile nie na wszystkich obserwowanych przeze mnie stanowiskach nie występuje żarnowiec, tak więc wydaje się, że gatunek z powodzeniem korzysta z innych roślin żywicielskich i spotykany jest głównie w suchych siedliskach...

P.S. Obserwuje motyle dobrych parę lat i nigdy nie odłowiłem tego gatunku, ani nie obserwowałem go w ok. Markowej - do tego sezonu
To właśnie skłoniło mnie do spenetrowania okolicy tylko pod kątem tego gatunku.

tak więc wydaje się, że gatunek z powodzeniem korzysta z innych roślin żywicielskich i spotykany jest głównie w suchych siedliskach...

No właśnie Typuję u siebie jeden z gatunków przytulii. Na wzgórzu, gdzie do złowiłem, nie rośnie starzec ani nawłoć. Dominują suche siedliska, łąki prawie kserotermiczne (bo w większości koszone co jakiś czas, a przez to dość zdegenerowane). Co gorsza, motylka złowiłem przypadkiem, w zaroślach, w miejscu raczej wilgotnym (głogi, pokrzywy i inne chwasty). Czyli potencjalnie pluviaria mógłby być wszędzie... Ale tutaj ogranicza go właśnie suche siedlisko - bo takich muraw nigdzie nie mamy w promieniu wielu kilometrów.

Pluviaria jest zarówno w BN jak i w okolicach Krosna powszechny od kiedy sięga moja pamięć motylarska (a daleko nie sięga bo jakieś 5 lat wstecz). Spotykam go chyba we wszystkich możliwych środowiskach, zarówno na podmokłych łąkach, terenach suchych (lotnisko), przyleśnych zaroślach (np. okolice Dukli) jak i w okolicach podmiejskich. W tym roku widuję go raczej pojedynczo.

Ja szukam tego gatunku raczej na dawno nie koszonych suchych łąkach - skuteczność metody dość wysoka, dość powiedzieć, że pozwoliła wykryć gatunek we wszystkich mijanych w dniu dzisiejszym przeze mnie kwadratach UTM - nie sprawdziła się jedynie w wyższych położeniach górskich np. w Ustrzykach Górnych i Wołosatem, może po prostu za wcześnie...
No i nie sprawdza się to w Markowej - wokół działki dość systematycznie koszone (z wyjątkiem części mojej, której nie koszę od paru lat), co nie oznacza jednak, że gatunek tu nie występuje

Warto rozejrzeć się też za gąsienicami tego gatunku...

Jarosław Bury pisze:Ciekawi mnie obecny areał występowania oraz ew. zmiany zasięgu tego gatunku zachodzące w ostatnich latach na terenie Polski - może ktoś nad tym pracuje i dysponuje bardziej szczegółowymi danymi?

W 2008 roku spotkałem się z tym motylem po raz pierwszy w okolicach Gorlic. Od tego czasu obserwuję znaczną ekspansję motyla. W tym roku jest wręcz wszędzie bardzo liczny. Aktywny w ciągu całego dnia, a i do światła leci lecz późno - koło północy. Posiadam dane dotyczące stanowisk w zachodniej części Beskidu Niskiego, Pogórza Jasielskiego, Pasma Brzanki, Dołów Jasielsko Sanockich. Wspólnie z Adamem Malkiewiczem jesteśmy w trakcie redagowania artykułu dotyczącego tego zagadnienia. Co do siedliska to spotykam go najczęściej na podmokłych łąkach. Z tą przytulią chyba jest coś na rzeczy.

Dzisiaj dołączyły kolejne dwa nie znane mi wcześniej stanowiska - łącznie w bieżącym roku gatunek ten stwierdziłem w 21, a licząc stwierdzenia z wcześniejszych lat, w 27 kwadratach UTM. Też przygotowuję artykuł o tym gatunku

P.S. Tym razem było trudniej - na cztery dokładnie spenetrowane kwadraty UTM Hypoxystis pluviaria odnalazłem tylko w dwóch.

Śmiało można zaznaczyć następujące kwadraty UTM z występowaniem H.pluviaria : EA 30, EA 31, EA40, EA41. W zeszłym roku występował bardziej licznie niż obecnie, ale można powiedzieć, że go nie brakuje. Są to tereny raczej zaniedbane rolniczo, średnio podmokłe jak i również tereny suche.

to i ja dorzucę swoje nowe stanowiska: Stare Stulno FB89, 24 IV 2010r; Chełm Wolwinów FB76, 2 V 2010r; Gotówka FB77 10 V 2008r

Zachęcam do opracowania całościowego wszystkich tych rekordów w jednym artykule.

Jarosław Bury pisze:Zachęcam do opracowania całościowego wszystkich tych rekordów w jednym artykule.

To właśnie proponowałem kilka postów wyżej. Ponieważ w 2008 roku wykazałem ten gatunek po raz pierwszy z Małopolski, (wcześniej znany już był z Podkarpackiego) postanowiłem po kilkuletnich obserwacjach i zbieraniu danych napisać coś więcej niż "szort". Bardzo wsparł mnie w tym Adam Malkiewicz. Swoje dane udostępnił także Krzysztof Pałka. Bardzo chętnie wzbogacimy artykuł o obserwacje kolegów dopisując do listy autorów, pod warunkiem, że wyrażą taką wolę. W związku z obserwacją tego motyla pochodzącą z okolic Cieszyna poszukujemy także danych faunistycznych z Czech i Słowacji. Najprawdopodobniej zasiedla on nasze tereny od południa, a nie od wschodu jak wcześniej przypuszczaliśmy.
Przy okazji: Jarku co z artykułem o Scardia boletella? Pozdrawiam

poszukujemy także danych faunistycznych z Czech i Słowacji

Nie mam danych aktualnych. Te, które posiadam są przestarzałe (sprzed 15 lat). Podano tam, że H. pluviaria występowała we wschodniej Słowacji, natomiast dane z Moraw i Czech są "historyczne", co sugeruje, że w tym czasie motyl nie był tam łowiony. Warto to jednak sprawdzić współcześnie, np. nawiązując kontakt z którymś ze słowackich entomologów, którzy odwiedzają nasze forum. Koncepcja bowiem wydaje się logiczna.

Dziękuję Antku! Pójdziemy tym tropem

Witam!
U mnie też jest bardzo liczny ten gatunek EA11.

Żubracze, EV34 15 lipca 2007 roku- kilka okazów do ekranu D. Łupiński leg.
Może się komuś to przyda .

Dzięki. Na pewno się przyda. Tylko czy nie jest to przypadkiem kwadrat EV95?

Mam zamiar przeszukać jeszcze okolice położone nieco na południe od Przemyśla - być może zaowocuje to nowymi danymi o Hypoxystis pluviaria (FABRICIUS, 1787)?

Ja też widzę tylko jedno "Żubracze" w Polsce.
http://www.ksib.pl/szukacz/szukacz.php

Dispar pisze:Żubracze, EV34 15 lipca 2007 roku- kilka okazów do ekranu D. Łupiński leg.
Może się komuś to przyda .

Jak ktoś będzie chciał się powołać na rekord wystarczy podać linka:
viewtopic.php?p=153791#p153791
i zacytować dane

Archiwum Forum do marca 2012 jest tutaj:
https://entomo.pl/forum/2011/
Ten watek będzie zarchiwizowany pod adresem https://entomo.pl/forum/2012/viewtopic.php?p=153791#p153791

ktorego obecnie jeszcze nie ma. Ale o wszystkim dokładniej juz niedlugo.

Odnośnie mojej wypowiedzi, dodaję do podanych kwadratów UTM miejscowości:
-w kwadracie EA 30 - Umieszcz i Gąsówka,
-w kwadracie EA31 - Gliniczek,
- w kwadracie EA40 - Tarnowiec i Wrocanka,
- w kwadracie EA41 - Tarnowiec i Dobrucowa.

Wczoraj spotykany licznie w ciągu dnia w kwadratach EV98 Lesko i Huzele oraz EV97 Łaczki.

Obaj macie rację bo rzeczywiście Żubracze to EV95- zbyt pośpiesznie sprawdzałem to na stronie Krzyśka Jonko- sorry

Romku -

W związku z obserwacją tego motyla pochodzącą z okolic Cieszyna poszukujemy także danych faunistycznych z Czech i Słowacji. Najprawdopodobniej zasiedla on nasze tereny od południa, a nie od wschodu jak wcześniej przypuszczaliśmy.

poszukałem trochę w internecie i wychodzi na to, że motyl występuje niemal w całej Słowacji, a w Czechach tylko na Morawach.

P.S. Mapa oczywiście nie odzwierciedla wszystkich znanych stanowisk tego gatunku...

Dzięki Jarku! Wychodzi na to, że hipoteza o ekspansji z południa sprawdza się. Dzięki za wywędkowanie tego z internetu. Przydałoby się trochę więcej szczegółów. Może odezwą się koledzy z Czech i Słowacji?

Prośba do Marka i Krzysztofa o uszczegółowienie podanych informacjii. W przypadku Marka prosiłbym o podanie metody i liczebności, a w przypadku Krzysztofa dat, metody, liczebności i jeśli to możliwe wysokości nad p.m. Z góry dziękuję.

Stare Stulno FB89, 24 IV 2010r, 2 samce w siatkę, wysoka łąka, luźne zarośla krzewiastych wierzb;
Chełm Wolwinów FB76, 2 V 2010r, 1 samica w siatkę, zarośla na wapiennym wypiętrzeniu;
Gotówka FB77, 10 V 2008r, obserwacja w godzinach przedpołudniowych kilka okazów, niskie wilgotne łąki w otulinie torfowiska węglanowego

Marku, mam jeszcze taką Twoją obserwację z lepidoptera.eu: rez. Brzeźno, FB87, 28 IV 2008. Mogę liczyć na garść szczegółów?

Romku, wszystjie interesujące Cię dane podam jutro, właśnie wybieram się na noc do pracy, ale jutro odpowiem. Pozdrawiam.

rekordu z Brzeźna nie podawałem ponieważ z tego miejsca został wykazany przez Krzyśka Pałkę. Później i ja tam go łowiłem. W zbiorze mam 4 okazy z 28 IV 2008r., są to wysokie łąki na wapieniu w sąsiedztwie rezerwatu

Przepraszam, że dopiero teraz. Podaję nazwy miejscowości, kwadraty UTM oraz wysokość npm.:
-Umieszcz,EA30, wysokość n.p.m. -237m, łąki raczej suche, zaniedbane rolniczo tylko miejscami wykaszane. Obserwacja.
-Tarnowiec,EA41,41 - w. npm.-278m., łąki wzdłuż potoku wodnego średni mokre, częściowo uprawiane,
obserwacja,
- Wrocanka,EA;40, w. npm.256 m,łąki przyleśne, podmokłe, częściowo uprawiane. Obserwacja,
- Glinik Polski, EA;40, w. npm.263m. Łąki przyleśne uprawiane, średnio mokre, obserwacja,
- Gąsówka, EA;30, w. npm. 216m., łąki przyleśne, częściowo uprawiane, średnio mokre, obserwacja.
Obserwacji dokonano w dniach 28.IV.2012 - 5,6. V.2012. Czsami obserwowałem tego motyla w innych terminach, podczas przeszukiwania terenu. Jeżeli mógłbym coś dodać, proszę o pytania.
Za każdym razem było to kilka do kilkunastu sztuk w czasie całego przemarszu. Szkoda, gdybym wcześniej wiedział, spisywałbym daty oraz ilość zauważonych okazów.
Pozdrawiam.

Dziękuję Krzysztof.
Twoje obserwacje uzupełniają mapę zasięgu tego gatunku. Szczególnie cenne informacje to te, które pochodzą z obszarów na obrzeżach dotychczasowego zasięgu, gdyż świadczą o rozprzestrzenianiu się gatunku. Proszę Cię jeszcze o przypisanie dat do konkretnych obserwacji i jeśli to możliwe określenie liczebności (pojedyncze, nieliczne, liczne).

Od połowy maja przeszukiwałem znane mi stanowiska tego gatunku w poszukiwaniu jego gąsienic - po kilku tygodniach udało się wychwycić je na żarnowcu...

Jednak ostatniej nocy, podczas połowów na UV na jednej z podmokłych łąk na Pogórzu Dynowskim, moje wyobrażenia o tym gatunku uległy sporym zmianom - gąsieniczki były dosłownie wszędzie, obsiadały źdźbła traw, zwieszały się na nitkach przędzy z "łopuchowatych" liści roślin, które raczej nie są źródłem ich pokarmu, były również obecne na komonicy

Te larwy szybko rosną...

Dzisiaj po raz pierwszy odnalazłem gąsienice Hypoxystis pluviaria w miejscach, gdzie wcześniej nie widziałem motyli - na podmokłej (a właściwie zalanej ostatnimi ulewnymi deszczami) łące przyleśnej oraz na suchym skraju drogi.

Co ciekawe, w pierwszym przypadku malutka gąsienica siedziała na mięcie, na której żeruje Nola sp. z wątku o gąsienicach z Podkarpacia i wątku prof. Buszko. W okolicy brak było żarnowca i komonicy, za to, co widać być może na zdjęciu, bujnie płożyła się białokwitnąca przytulia.
Na ostatnim ujęciu zielona, niemal pionowa, kanciasta łodyga o długich, wąskich listkach to właśnie ta przytulia

W drugim przypadku na poboczu drogi gąsienice żerowały na sporej kępie komonicy zwyczajnej. Żarnowca również brak.

Wydaje mi się, że tajemnica ostatnich sukcesów kolonizacyjnych tego gatunku tkwi w wykorzystaniu komonicy zwyczajnej Lotus corniculatus L., bowiem ta pospolita roślina występuje w mojej okolicy niemal wszędzie, zarówno w mokrych jak i suchych siedliskach.

Drobna poprawka - roślina na zdjęciu to raczej groszek żółty Lathyrus pratensis L., ze względu na obecność wąsów czepnych - czyżby nowa roślina żywicielska dla Hypoxystis pluviaria

P.S. Dziękuję za uściślenie rozpoznania roślinki

Gąsienice przed przepoczwarczeniem tkają u podstawy rośliny żywicielskiej luźny oprzęd - można próbować odnaleźć coś takiego w naturze...

P.S. Te zdjęcia niestety zrobiłem w domu

Dzisiaj (02.07.2012) do UV na taras w Markowej przyleciał mi pierwszy samczyk II pokolenia Hypoxystis pluviaria (FABRICIUS, 1787) - pierwsze zdjęcie.
Wiosennych gąsienic niestety w swoim ogrodzie i jego otoczeniu nie odnalazłem - być może uda się odnaleźć potomstwo nowego, lipcowego pokolenia, ano - pożyjemy, zobaczymy...

P.S. Dla porównania wygląd samca pokolenia wiosennego - 2 i 3 zdjęcie.

I jeszcze zdjęcie podsumowujące tę część sezonu

"Jeszcze ciepła" poczwarka Hypoxystis pluviaria (FABRICIUS, 1787) z dzisiejszego przedpołudnia - fajny paskowany wzór, ciekawe jak długo go zachowa

Nieskomplikowane, na pozór, życie poczwarki nie trwa zbyt długo - w tym przypadku od 3 lipca - a już uwidacznia się wzór skrzydeł motyla...

Dzisiaj po 15.00 z poczwarki wyszedł motyl - to samica.
Hodowla niniejszym zostaje zamknięta, a motyl trafi na najbliższą łąkę

W ostatnich tygodniach odnalazłem kilka gąsienic (potomstwo II pokolenia), min. w Lipniku EA93 oraz na Lubelszczyźnie w Rebizantach FA58. Gąsienice przebywały na bylicy i jakimś gatunku cf. chabra, prawdopodobnie tylko wygrzewając się na tych roślinach

Dodam jeszcze jeden rekord z Małopolski - Ciężkowice DA91, połowa lipca 2012, samiec złowiony w dzień na ugorze.

Witam!
Adam to blisko łowisz moich okolic!
Ja złowiłem Hypoxystis pluviaria 13 VII 2012 Szerzyny EA11
pozdrawiam:
Adam Bunar

Samczyk w locie w dzień - 3.05.2013 - EA94 - działka przy domu...

Trochę daleko na północ...
Okolice Buska Zdrój DA-78 - 09.VII.2013, samiec do światła. Stan idealny - prosto z poczwarki.

Drugie pokolenie - okolice Markowej i Lipnika - EA94, EA93 -15-16 lipca 2014.

obserwowałem ten gatunek 18 VII w okolicach Huwnik - Pogórze Przemyskie.

W tym roku pojaw pierwszego pokolenia na Podkarpaciu jest mocno rozciągnięty w czasie - pierwsze obserwacje dotyczące H. pluviaria pochodzą z 22 kwietnia, a loty trwają do dzisiaj, i ciągle pojawiają się świeże osobniki przy lampie...

Początkiem lipca (04.07.2015) w końcu (a może już?) pojawiły się osobniki II pokolenia - Pogórze Przemyskie.

fotki z przed 2 tygodni z Pogórza Przemyskiego, wczoraj również obserwowałem H. pluviaria, niestety fotek brak.

Motylek na drugim zdjęciu to Gandaritis pyraliata

dzięki za korektę

Od 4 lipca trwa lot II pokolenia - kilka zdjęć z Południowego Roztocza, Pogórzy Przemyskiego, Strzyżowskiego i Dynowskiego oraz Niziny Sandomierskiej...