Rhyparioides metelkana - nowy dla Polski

jon

Rhyparioides metelkana - nowy dla Polski

Post autor: jon »

W związku z faktem umieszczenia w innym temacie fotek metelkany, chcę tylko przypomnieć, że motyl ten został opisany przez Adama Malkiewicza w roku 2002 jako gatunek nowy dla fauny Polski. Przytoczę też kilka faktów z tym związanych, albowiem tekst był w języku angielskim w "Polskim Piśmie Entomologicznym" Vol. 71: 351-354, a nie każdy ma do tego dostęp.

Rhyparioides metelkana w Polsce!
W dniu 10 czerwca 2000 roku na światło lampy w miejscowości Szostaki w okolicy Wizny w Biebrzańskim Parku Narodowym, dr M. Wanat odłowił jeden okaz samca R. metelkana. Złowienie tego okazu było pierwszym i do dziś jedynym stwierdzeniem E. metelkana w Polsce.
rozsiedlenie - Motyl ten występuje bardzo lokalnie i pojedynczo w Europie. Mocno dysjunktywne stanowiska R. metelkana stwierdzono na Węgrzech, w Rumunii, na Słowacji (stare dane), w okolicy Berlina (ostatni raz w 1972r) w Belgii (1998r.) oraz zachodniej Francji. Na Węgrzech do niedawna motyl ten był o wiele liczniejszy, obecnie występuje pojedynczo na rozproszonych stanowiskach. Ostatnio znaleziony także w Chorwacji (dane z internetu). Ponadto jego zasięg rozciąga się poprzez Syberię-delta Wołgi, Amur, Dagestan, Dniepr aż do Japonii i Korei. .
bionomia - Samica składa maksymalnie około 200 jaj. Roślinami żywicielskimi gąsienicy podawanymi w literaturze są m.in.; Veronica anagallis, Taraxacum officinale, Mentha aquatica, Euphorbia palustris, Caltha palustris, Iris pseudoacorus Gatunek ten daje jedno pokolenie w ciągu roku. Hodowla prowadzona w warunkach laboratoryjnych pozwala na uzyskanie nawet 3 pokoleń w sezonie, jednak drugie i trzecie pokolenie jest trochę mniejsze. (od 35-40 mm) podczas gdy pierwsze nawet do 44 mm rozpiętości skrzydeł. Warunkiem dla uzyskania większej liczby pokoleń jest zwiększenie temperatury otoczenia i podawanie stale świeżego pokarmu, przy zachowaniu odpowiedniej wilgotności. Zimuje w stadium młodej gąsienicy. Przepoczwarczenie musi odbywać się tuż przy ziemi, gdzie poczwarka ma dostęp do bardziej wilgotnych miejsc. W przeciwnym razie poczwarki łatwo wysychają. Ich naturalnym środowiskiem są tereny bagniste, mocno wilgotne, które w Europie szybko zanikają. Dlatego gatunek ten wydaje się być szczególnie zagrożony wyginięciem.
źródło - Informacje zawarte powyżej zaczerpnąłem z artykułu A. Malkiewicza z roku 2002, zamieszczonym w Polskim Piśmie Entomologicznym, pt. "Rhyparioides metelkana (Lederer, 1861) (Lepidoptera; Arctiidae) again in the northern part of Europe)", oraz czeskiego opracowania atlasowego J. Macka i innych z roku 2007, pt. "Nocni motyli I" zdjęcia pochodzą z zasobów internetu i ze strony koreańskiej. Autor nie jest mi znany. Wydaje mi się interesujące ukazanie większej ilości zdjęć tego gatunku z powodu dużej zmienności i sporej rzadkości. Zebranie wizerunków imago ma na celu ukazanie jakiegoś zakresu zmienności R. metelkana. Wadą tego jest nie najlepsza jakość i zdjęć i samych okazów. Ale najbardziej istotne cechy są jednak dobrze widoczne.
Wnioski (o ile o takich można mówić :) ) R. Metelkana jest bardzo słabo reprezentowanym gatunkiem w zbiorach, co odzwierciedla się w ilości przedstawionego materiału w sieci i literaturze. Na tym nie dość reprezentatywnym materiale, można jednak pokusić się o wskazanie pewnych cech różniących formy azjatyckie i europejskie. Okazy azjatyckie wyróżniają się owalną plamą dyskoidalną na skrzydle przednim bez smugowatej plamy ciągnącej się wzdłuż skrzydła - w odróżnieniu od okazów z Europy, u których ta plama jest zwykle obecna. Jednak zakres zmienności u tego gatunku jest wyjątkowo duży, co u przedstawicieli rodziny Arctiidae jest zwykle normą. Jednak w tym przypadku zaznacza się to wyjątkowo mocno.

1- 10 - Korea
11-12 – Syberia USSR
13 – Węgry
14 – Rumunia
15-16 – Korea


okazy: 1,2,10,12 – samice
okazy: 3-9, 11,13-16 – samce

ps. Jeśli ktoś ma nowe dane, proszę o ich dopisanie. Mam na uwadze te, które może okażą się niepełne, np. dotyczące występowania gatunku. Być może są jakieś nowe potwierdzenia z Francji, Belgii czy Niemiec? Ew. rośliny pokarmowej?

Dołączam zdjęcie pary. Samice przypominają na pierwszy rzut oka samice D. sannio. (Moje okazy i zdjęcie).
Załączniki
metel.jpg
metel.jpg (52.76 KiB) Przejrzano 1996 razy
metelkana2.jpg
metelkana2.jpg (131.43 KiB) Przejrzano 1998 razy
metelkana-Korea.jpg
metelkana-Korea.jpg (139.45 KiB) Przejrzano 2005 razy
R- metelkana -samiec u góry-samica u dołu.jpg
R- metelkana -samiec u góry-samica u dołu.jpg (68.53 KiB) Przejrzano 2003 razy
Pawel Jaloszynski
Posty: 1887
Rejestracja: czwartek, 5 lutego 2004, 02:00
Lokalizacja: Palearktyka

Re: Rhyparioides metelkana - nowy dla Polski

Post autor: Pawel Jaloszynski »

Bardzo ładny motyl, tylko Janusz nie myl opisania z wykazaniem, bo z takich rzeczy biorą się później nieporozumienia, szczególnie wśród mniej doświadczonych entomologów.

Pawel
Awatar użytkownika
Antek Kwiczala †
Posty: 5707
Rejestracja: niedziela, 28 sierpnia 2005, 14:29
UTM: CA22
Lokalizacja: Kaczyce

Post autor: Antek Kwiczala † »

Nie wiem Januszu, skąd pochodzą Twoje informacje odnośnie stanowiska tego gatunku w Rumunii (w pobliżu granicy z Serbią), ale wszystkie dane literaturowe podają lokalizacje w bagiennych okolicach delty Dunaju (rejon miejscowości Tulcea i dalej na wschód).
jon

Post autor: jon »

Nie, no oczywiście masz rację, że nie opisał. Opisać taki okazały gatunek w Europie to dziś graniczyłoby z cudem. "Opisał z Polski" w sensie sporządzenia artykułu (z ładnym kolorowym zdjęciem) :) Niewłaściwie dobrane określenie. Sorry.
Antku, ja tam podałem skąd brałem informacje. Oczywiście, że chodzi o to miejsce. Zresztą stamtąd właśnie pochodzą okazy które mam w zbiorze. Mam także z Japonii. I tu błąd, przesunięcie plamki. Zbyt mała mapka. Choć mniej więcej mi to pasowało. Ale nie miałem czasu sprawdzać. Dzień za krótki. No ale proponuję Antku włączyć się i podać dokładnie usytuowanie w miejscowościach dla każdego kraju, bo wiem, że je znasz. Jeśli nie masz ochoty, zrobię to w wolnej chwili, bo mam te dane. Z Rumunii gatunek ten jest podawany z delty rzeki Danube i Banat. I to jest to samo miejsce. Podawane są różne nazwy. Zależało mi żeby tylko zasygnalizować, że R. metelkana został wykazany z Polski, bo mnie osobiście wpadł ten artykuł w ręce stosunkowo niedawno i szczęka mi opadła. Musiałem przeczytać kilka razy, bo nie mogłem załapać :) Podobne uczucie jak przy wykazaniu z Polski C. erate przez Krzyśka Fiołka i Andrzeja Felgera.

ps. Pawle, czy Ty dalej jesteś w Japonii? ;)
Ostatnio zmieniony czwartek, 26 listopada 2009, 20:06 przez jon, łącznie zmieniany 1 raz.
Marek Hołowiński
Posty: 5057
Rejestracja: wtorek, 4 grudnia 2007, 13:09
UTM: FB68
Specjalność: Sesiidae
Lokalizacja: Hańsk
Podziękowano: 4 times

Post autor: Marek Hołowiński »

Załączam fotkę R metelkana obecnie ze swojego zbioru. Otrzymałem go w drodze wymiany.
Niestety informacje na obu stronach metki prawie nic nie wnoszą.
Załączniki
PB264716a.jpg
PB264716a.jpg (69.13 KiB) Przejrzano 2009 razy
PB264715a.jpg
PB264715a.jpg (70.58 KiB) Przejrzano 2006 razy
PB264714a.jpg
PB264714a.jpg (44.5 KiB) Przejrzano 1996 razy
jon

Post autor: jon »

...i znów powraca zbiór p. T. Spaltensteina... a potem Gruszki i kogoś jeszcze :) Jak brzmi ta miejscowość? Chodzi o miejscowość nad Renem? Intobsberg? Sam okaz może być wyblakły, a może być jasną, żółtą formą. Bo takie bywają. O ile przechowywany był prawidłowo w ciemności, to nie wyblakł. Widziałem okazy mające ponad 100 lat i są jak nowe, pod warunkiem, że nie eksponuje się zbioru na ścianie i nie oświetla jarzeniówką. Marek, może pomyślimy czy go nie dać na tablicę? Bo jest w ładnym stanie. Wiem, że Jarek będzie u Ciebie to obejrzy ten okaz na miejscu.

ps. ja tam widzę wyraźnie na samym dole Ungarn, czyli to Węgry a nie nad Renem. Zresztą cholera wie.
Pawel Jaloszynski
Posty: 1887
Rejestracja: czwartek, 5 lutego 2004, 02:00
Lokalizacja: Palearktyka

Post autor: Pawel Jaloszynski »

jon pisze:
ps. Pawle, czy Ty dalej jesteś w Japonii? ;)
Czy byłbym taki zgryźliwy, gdybym był w Japonii..? ;-)
Paweł
jon

Post autor: jon »

aaa tam zaraz zgryźliwy. Słuszna uwaga. To są skróty myślowe na które trzeba reagować. Gdybyś był dalej w Japonii prosiłbym Cię o jaja metelkany. Ponoć jest tam w miarę pospolita. Dlatego pytałem ;)

(wcześniej mi uciekł tekst)
Ostatnio zmieniony piątek, 27 listopada 2009, 13:29 przez jon, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
Antek Kwiczala †
Posty: 5707
Rejestracja: niedziela, 28 sierpnia 2005, 14:29
UTM: CA22
Lokalizacja: Kaczyce

Post autor: Antek Kwiczala † »

ja tam widzę wyraźnie na samym dole Ungarn
Też mi się tak wydaje. Niemiecka wersja nazwy Węgry sugeruje, że i nazwa miejsca połowu może być po niemiecku (niemiecki entomolog, lub okaz jest bardzo stary (austrowęgierski)). Znalazłem w necie artykuł o miejscach występowania R.metelkana na Węgrzech, ale po węgiersku: http://salticidae.next-it.hu/pdf/szuts_ ... _FOLIA.pdf Trudno bedzie odtworzyć faktyczne miejsce połowu tego motyla.
ODPOWIEDZ

Wróć do „MOTYLE NOCNE”