Polskie Forum Entomologiczne

Oznaczyłem jako athalia. Teraz mam wątpliwości. Wszak u atalii obwódka tylnego skrzydła jest w kolorze sąsiadujących plam.
Beskid Niski, 01 lipca.

diamina

Jak napisał Kamil; cechą charakterystyczną oprócz ciemniejszego obrzeżenia są też czarne punkty na rudych polach przepaski.

Dzięki. Rozumiem, że chodzi o te ciemne plamy, które zaznaczyłem na 2 załączonych niżej fotkach m. diamina.

Tak, te kropki....  

Jeszcze M.britomartis posiada ciemniejszą obwódke, ale ten gatunek jest niezmiernie rzadki, ciepłolubny, w niższych położeniach oraz M.aurelia, ale ją to już wogole trudno odróznić nie ma kropek (jak diamina), tyle ze jest drobniejsza i pare jeszcze drobnych cech ....

Dziękuję, Jacku za wyjaśnienie. Pozdrawiam.

Nie uważam M britomartis za szczególnie rzadki gatunek, natomiast M aurelia zdecydowanie tak.
Po cechach zewnętrznych  oba gatunki są nie rozpoznawalne. Trzeba wypreparować aparaty kopulacyjne. Można je rozróżnić też po stadiach preimaginalnych. Gąsienice żerują na innych gatunkach roślin.

poniżej fotki tych gatunków. M aurelia to okazy z przed wielu lat łowione m.in przez śp. Edwarda Palika w Puszczy Białowieskiej.

a propos przeplatek - rozgryzł ktoś jak to jest z kolorami palp (czarne/brązowe/brązowo-czarne)?

- to podobno jedna z cech do odróżnienia aurelii - tak znalazłem w kilku kluczach. Gdzieś z kolei była informacja że te różnice dotyczą tylko jednej płci. Nie miałem okazji obejrzeć tego jednocześnie u wszystkich naszych gatunków w jakimś dobrze oznaczonym zbiorze. Czy te różnice są łatwe do wychwycenia i "powtarzalne"?



wydawało mi się ze wszystkie (tzn aurelia-atalia-britomartis) żerują m.in. na babce wąskolistnej i pszeńcach - Aurelia ma ZUPEŁNIE inne rośliny?

Motyle dzienne Polski, Atlas bionomii - Adam Warecki
M aurelia - Plantago media
M britomartis - Veronica longifolia, V spicata, V chamaedrys, V teucrium oraz Plantago lanceolata
M athalia - Plantago media, P lanceolata, Plantago major, Melampyrum pratense, M nemorosum, Veronica chamaedrys, V scutellata

a skąd takie ograniczenie akurat dla aurelii? literatura wymienia jeszcze:
Babka lancetowata (plantago lanceolata), Pszeniec gajowy (Melampyrum nemorosum). Przetaczniki (Veronica ssp)

pokrywa się to z roślinami żywicielskimi pozostałych przeplatek, które raczej mają zróżnicowanie siedliskowe niż dotyczące roślin żywicielskich. Ja np. "osobiscie znalazłem Gąsienice atalii a pszeńcu gajowym Melampyrum nemorosum, którego np. nie wymienia wspomniane źródło

Nie wiesz jak to z tymi palpami? Masz ogromną kolekcję !!!

Jestem właśnie po rozmowie z Adamem Wareckim. Otóż z jego obserwacji wynika że Melitaea aurelia żeruje tylko na Plantago media. Prawdopodobne jest też żerowanie na Plantago major. Ze względu na sposób żerowania młodych gąsienic wyklucza jako roślinę pokarmową Plantago lanceolata. Za nieprawdopodobne należy uznać też inne gatunki roślin wymienianych w starszej literaturze.
Melitaea britomartis jest związana z gatunkami z rodzaju Veronica, jak pisałem wyżej. Niemniej Adam stwierdził jedno stanowisko  na południu kraju gdzie M britomartis żeruje na Plantago lanceolata.
Natomiast Melitaea athalia żeruje na wielu różnych gatunkach roślin, jak wyżej podałem.

odnośnie różnic w ubarwieniu palp nic nie wiem, Adam też. Uważam że jeśli nawet, to jest to cecha słaba.

Z całym szacunkiem, jednak na opinii jednego obserwatora trudno się opierać, zwłaszcza w  wypadku tak rzadkiego (a raczej mało poznanego) motyla jak Aurelia. W końcu jako gatunek jest opisany od 150 lat i nie zakładałbym, że cała literatura europejska się myli.

cóż jest takiego niezwykłego w żerowaniu aurelii, że nie mogą żerować na babce wąskolistnej?

Na obszarze Polski obserwowałem M.aurelia tylko na dwóch stanowiskach. Udało mi się zaobserwować cały cykl rozowojowy tego gatunku motyla. Rośliną żywicielską dla larw była Plantago media pomimo, że w tych biotopach występowała również P.lanceolata.
Badałem różne siedliska: suche i wilgotne obfitujące w różne rośliny . Niestety nie udało mi się zaobserwować na terenie naszego kraju M.aurelia w biotopach z M.nemorosum, gdzie występowały M.athalia i M.didyma, ani też w biotopach z Veronica sp., gdzie występowały M.athalia i M.britomartis.
Literatura europejska wymienia jako roślinę żywicielską  dla larw M.aurelia przede wszystkim Plantago lanceolata oraz M.nemorosum i Veronica sp.
Osobiście nie neguję możliwości żerowania gąsienic tego gatunku motyla na w/w roślinach.
I tak jak napisał Paweł , obserwacje jednego autora są niewystarczające by opierać się jedynie na jego stwierdzeniu.
Rozumiem też Marka z którym miałem przyjemność oceniać biotopy na Polesiu z Veronica sp., gdzie oprócz M.athalia dość pospolita była M.britomartis.  Nigdy ani Markowi ani też mnie nie udało się tam stwierdzić M.aurelia.
Może ktoś z kolegów badał M.aurelia w ich naturalnych biotopach w Polsce i ma swoje doświadczenia , może inne...

Sądzę , że jeśliby larwy tego gatunku motyla preferowały większą ilość gatunków roślin żywicielskich w POLSCE, to M.aurelia byłaby dość pospolita na terenie naszego kraju.

Pozdrawiam

Moim zdaniem fakt dużo częstszego występowania M aurelia w kraju w latach wcześniejszych wynikał z mylnych oznaczeń tego gatunku z M. britomartis. Na pewno nie był wtedy aż tak rzadki jak jest teraz ale duża część rekordów to pomyłka w oznaczeniu. M. birtomartis nad Bugiem oraz w przygraniczym pasie do  P. Białowieskiej jest dość często spotykana.

Dzięki za info. Ja widziałem "prawdziwą aurelie" tylko raz nad Biebrza, to było miejsce które znalazł Krzysiek Frąckiel, w wilgotnym biotopie. Pewnie jego by się trzeba podpytać, ma tam parę km. z siedziby parku. Szkoda ze tu nie pisuje (może zagląda?)

Faktem jest, ze aurelia jest najrzadsza, ale raczej bym kojarzył to z jakimiś szczególnymi wymaganiami. Jakby nie spojrzeć, wiele modraszków czy satyridów ma dość pospolitych żywicieli, a jednak nie są za częste.

muszę gdzieś zebrać te dane o palpach i wkleję tutaj..

a i przy okazji - gratuluję atlasu,  wiem coś niecoś ile to pracy  

Paweł - pamietam, że sam miałes kiedys takie plany .

no cóż, jak to mówią, mężczyznę poznaje się po tym jak kończy

Współcześnie spotkany Melitaea aurelia Nick.

Górny rząd,od lewej strony:
Chęcińsko – Kielecki Park Krajobrazowy, teren pagórkowaty, stanowisko dość suche,
Grzędy nad Biebrzą – średnio wilgotna łaka,
Szostaki nad Biebrzą /okolice/ – wilgotna łąka. Obserwacje pilotował Krzysztof F.   
Dolny rząd - Policzna ad Hajnówka, okresowo sucha łąka, po prawej stronie 2 exx.M.diamina, latające na Biebrzą wraz z M aurelia.
W Polsce b.lokalny. Uważam, jak wcześniej napisał Darek, w czasach „historycznych” przy oznaczaniu był mylony. Jest też druga, zasadnicza przyczyna. Jak wiele innych gatunków, występuje na naturalnych łąkach. W związku z intensyfikacją rolnictwa, stosowaniem na łąkach nawożenia mineralnego i herbicydów niszczących rośliny dwuliścienne uważane za chwasty, ten i inne gatunki bezpowrotnie zanikają.

a coś wiesz o odróżnianiu na podstawie koloru palp?

Tylko to, co spotkam w literaturze. Zaczynam od kopulatora, u samców oznaczenie na pierwszy rzut oka, nawet przez szkło powiększające. Ponadto jest przeciętnie najmniejsza z krajowych przeplatek i dlatego podpada.
Odnośnie palp można przeczytać w publikacji, która jest aktualnie na Forum, M.Koch "Wir.... str.145".
"Palpen fuchsrot".

Czy ktoś próbował oglądać te gatunki w UV?

Ja nie oglądałem,nie widziałem takiej potrzeby przy oznaczaniu.

Odświeżam temat...
Proszę o sugestie. Sam się trochę pogubiłem. Motyle łapane w pierwszej dekadzie czerwca w Kurzelowie DB 23 (świętokrzyskie). Na trzecim zdjęciu według mnie Melitaea diamina, ale nie mam stuprocentowej pewności. Natomiast dwie pierwsze fotografie to tylko przypuszczenia (athalia?). Proszę o pomoc w oznaczeniu. Z góry dziękuję.

pozdrawiam

Jak dla mnie, dobrze: 2 x athalia i 1 x diamina.

popieram szanownego przedmówcę
diamina ma tez charakterystyczną górę - silne przyciemnienie nasady tylnych skrzydeł i dość często tylko jeden wyraźny rzad plamek tworzący przepaskę.

Przyłączam się do dyskusji i mam pytanie, czy cecha, którą nieudolnie przedstawiłem, może być cechą pomocną przy rozpoznawaniu gatunku?