30 Tenebrionidae: Pseudocistela, Omophlus, Mycetochara

[Pawel Jaloszynski]

Były już Lagriinae, teraz kolej na następną grupę czarnuchów, która niegdyś funkcjonowała jako samodzielna rodzina. Larwy Alleculinae na pierwszy rzut oka można w polskiej faunie pomylić chyba tylko z rodzajem Uloma, ze względu na tępe, zaokrąglone zakończenie odwłoka, jednak przeważnie ubarwienie, punktowanie i czasami również środowisko życia pozwalają łatwo zidentyfikować cisawki. Niektóre rodzaje mają też dość długie uropodia na dziewiątym sternicie odwłoka, dzięki którym łatwo się zorientować, z czym ma się do czynienia.

Larwy tej podrodziny żyją bądź w próchnie i pod korą, bądź w wierzchnich warstwach gleby. Te pierwsze żerują na martwym, zwykle zagrzybionym drewnie, natomiast gatunki z drugiej grupy odżywiają się albo szczątkami roślinnymi i grzybami, albo korzeniami roślin, często traw. Warto zainteresować się stadiami przedimaginalnymi Alleculinae, ponieważ zwykle łatwo uzyskać z nich imagines, a dorosłe chrząszcze są często trudne do odłowienia w terenie ze względu na skryty tryb życia. Właśnie hodowla larw znalezionych w dziuplach, pod korą, w próchnie kłód i pniaków, pod kawałkami drewna leżącymi na kserotermach czy wśród korzeni traw na nagrzanych, słonecznych stanowiskach pozwala w ogóle wykazać z jakiegoś terenu niektóre pozornie rzadkie gatunki.

Na zdjęciu (od lewej) larwy reprezentujące trzy rodzaje:

Pseudocistela ceramboides - larwy duże, pięknie ubarwione, spotykane pospolicie i czasem w dużej liczbie w próchnie, a nawet w glebie u stóp starych drzew, przeważnie dębów, ale trafiam je czasami również w rozkładającym się drewnie brzóz i innych drzew liściastych, zwykle na dość ciepłych stanowiskach.

Omophlus cf. betulae - również dość duże i bardzo charakterystyczne larwy, jedyny rodzaj wśród naszych przedstawicieli Alleculinae z parą ciemnych, małych guzków na terminalnym segmencie odwłoka (na zdjęciu tego nie widać, trzeba okaz oglądać od góry). Przednie nogi masywne i silne, przystosowane do grzebania w ziemi, w której te larwy bytują. Okaz ze zdjęcia znaleziony wraz z kilkoma innymi na kserotermie, w korzeniach trawy. Gatunek to prawie na pewno O. betulae, ale z oznaczeniem lepiej poczekać do uzyskania imagines z zebranych larw, co może potrwać jeszcze z rok.

Mycetochara sp. - wobec bardzo słabego stanu zbadania larw tego rodzaju, oznaczanie do gatunków nie ma sensu. Larwy nieduże, dość łatwe do rozpoznania po charakterystycznym, "czarnuchowatym" wyglądzie i dużych uropodiach; bytują w próchnie i pod korą. Larwa pokazana na zdjęciu została znaleziona pod korą starej wierzby zamieszkałej przez wielką kolonię Lasius fuliginosus, na nasłonecznionym brzegu rzeki.