oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Mycetophagidae, Ciidae, Tetratomidae, Melandryidae, Mordellidae, Rhipiphoridae, Zopheridae, Tenebrionidae, Prostomidae, Oedemeridae, Meloidae, Mycteridae, Boridae, Pythidae, Pyrochroidae, Salpingidae, Anthicidae, Aderidae, Scraptiidae.
Awatar użytkownika
Rafał SZCZECIN
Posty: 1625
Rejestracja: sobota, 31 stycznia 2009, 21:34
Specjalność: Ogólnie poznawczo
profil zainteresowan: karate oraz gitara klasyczna
Lokalizacja: Szczecin

oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Rafał SZCZECIN »

Pomyślałem sobie, że może warto pokrótce przybliżyć, jak najłatwiej rozpoznać te 4 gatunki polskich Tenebrionini bo często na forum podawane są fotki z prośbą o identyfikację.
Na podstawie okazów z moich zbiorów, cech podanych w kluczu Z. Stebnickiej oraz na stronie coleo-net.de zapraszam do lektury tego wątku, mając nadzieję, że komuś pomoże on w oznaczaniu tych czarnuchwatych.
Mamy w Polsce - przypomnę:
Tenebrio molitor Linnaeus, 1758
Tenebrio obscurus Fabricius, 1792
Tenebrio opacus Duftschmid, 1812
oraz
Neatus picipes (Herbst,1797) - którego to Stebnickia podawała jako Tenebrio picipes Herbst,1797

Wykonałem zdjęcia z użyciem lampy wbudowanej.
Zdjęcia ukazuję bez rozjaśnień i postedycji, tylko zmniejszone, ewentualnie z zaznaczonymi strzałkami ważnymi cechami.

Na początek zdjęcie 4 gatunków.
Zobaczcie, że T. opacus ( pierwszy ) i T. obscurus ( trzeci ) są matowe, zwłaszcza na przedpleczu nie widać odbłyśnień lampy.
Załączniki
Od lewej: Tenebrio opacus, T. molitor, T. obscurus i N. picipes
Od lewej: Tenebrio opacus, T. molitor, T. obscurus i N. picipes
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (143.89 KiB)
Awatar użytkownika
Rafał SZCZECIN
Posty: 1625
Rejestracja: sobota, 31 stycznia 2009, 21:34
Specjalność: Ogólnie poznawczo
profil zainteresowan: karate oraz gitara klasyczna
Lokalizacja: Szczecin

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Rafał SZCZECIN »

Załączam drugie ujęcie tym razem od przodu.
Tu też widać, że drugi od lewej T. obscurus i pierwszy z prawej T. opacus są matowe, lampa nie daje odbłysku od przedplecza.
Załączniki
od lewej N. picipes, T. obscurus  T. molitor  i T. opacus.jpg
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (142.85 KiB)
Awatar użytkownika
Rafał SZCZECIN
Posty: 1625
Rejestracja: sobota, 31 stycznia 2009, 21:34
Specjalność: Ogólnie poznawczo
profil zainteresowan: karate oraz gitara klasyczna
Lokalizacja: Szczecin

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Rafał SZCZECIN »

Teraz Tenebrio opacus. Największy z tej czwórki. 16-18mm dł.
1) Matowy
2) Stosunek długości całego ciała do szerokości pokryw średnio 3,27. A więc najchudszy, przynajmniej w mojej gablocie.
3) Przednie kąty przedplecza wysunięte - to wyraźna cecha ale zależnie od kąta patrzenia - może nie być taka wyraźna w porównaniu do. T. molitor.
4) Przedplecze po bokach szeroko spłaszczone.
5) Rzędy pokryw wyraźne, głęboko punktowane - widać to wyraźnie.
6) Środek podstawy przedplecza z podwójną listewką - tu wymaga opatrzenia.
7) KLUCZOWA CECHA to WYSTAJĄCE ZĘBY PO OBU STRONACH WARGI DOLNEJ ( Stebnicka ) - jak na zdjęciu. Ale widać to pod binokularem lub porządną lupą.
Załączniki
Tenebrio opacus.jpg
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (144.15 KiB)
cechy przedplecza - wystające przednie kąty, szeroko spłaszczone boki, środek podstawy z podwójną listewką
cechy przedplecza - wystające przednie kąty, szeroko spłaszczone boki, środek podstawy z podwójną listewką
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (92.34 KiB)
wyraźne głębokie punktowanie rzędów pokryw, międzyrzędy sklepione
wyraźne głębokie punktowanie rzędów pokryw, międzyrzędy sklepione
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (67.47 KiB)
porównanie T. opacus i T. molitor, różnica w kształcie, proporcjach i połyskliwości
porównanie T. opacus i T. molitor, różnica w kształcie, proporcjach i połyskliwości
matowy Tenebrio opacus vs połyskliwy Tenebrio molitor.jpg (100.75 KiB) Przejrzano 5602 razy
widoczny ząb wystającyz boku głowy - 100% cecha widoczna pod binokularem z boku, od przodu głowy
widoczny ząb wystającyz boku głowy - 100% cecha widoczna pod binokularem z boku, od przodu głowy
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (72.24 KiB)
inne ujęcie widocznego zęba u T. opacus
inne ujęcie widocznego zęba u T. opacus
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (72.73 KiB)
Awatar użytkownika
Rafał SZCZECIN
Posty: 1625
Rejestracja: sobota, 31 stycznia 2009, 21:34
Specjalność: Ogólnie poznawczo
profil zainteresowan: karate oraz gitara klasyczna
Lokalizacja: Szczecin

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Rafał SZCZECIN »

Teraz Tenebrio obscurus. Mam tylko 1 okaz. Podawane są długości: 13-18mm
Cechy:

1) Matowy
2) Punktowanie pokryw bardzo drobne ! Rzędy pokryw nie mają takiego punktowania jak u T. obscurus
3) Przednie kąty przedplecza nie są wyciągnięte
4) Kształt przedplecza - najbardziej kwadratowy z naszej czwórki Tenebrionini.
5) Przedplecze ziarniste, przez to matowe.
Załączniki
Tenebrio obscurus.jpg
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (119.72 KiB)
najbardziej kwadratowy kształt ziarnisto punktowanego przedplecza
najbardziej kwadratowy kształt ziarnisto punktowanego przedplecza
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (142.08 KiB)
Awatar użytkownika
Rafał SZCZECIN
Posty: 1625
Rejestracja: sobota, 31 stycznia 2009, 21:34
Specjalność: Ogólnie poznawczo
profil zainteresowan: karate oraz gitara klasyczna
Lokalizacja: Szczecin

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Rafał SZCZECIN »

Teraz Tenebrio molitor. Nie muszę pisać, że najpospolitszy, większość fotek z prośbą o oznaczenie dotyczy tego gatunku.
Jeśli chodzi o proporcje to stosunek długości ciała do szerokości pokryw to u T.molitor jest podobnie jak u T.obscurus i wynosi średnio 3,07.

1) Połyskliwy - no, chyba że już mocno "wytarty". To cecha subiektywna ale dość pomocna. Ale wynika to z drobnego punktowania przedplecza i pokryw.
2) Punktowanie przedplecza jednakowe na całej powierzchni - przez co możemy odróżnić ten gatunek od N.picipes !
3) Kolory ciała - od jasnobrunatnego do prawie czarnego. Cecha subiektywna.

Myślę że po porównaniu zdjęć, będzie łatwo można się opatrzyć i bez problemu rozpoznać gatunki.
Jest podobnie połyskliwy jak N. picipes ale kształtem z kolei zbliżony jest do. T. opacus.
Załączniki
Tenebrio molitor.jpg
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (148.75 KiB)
jednolite delikatne punktowanie przedplecza T. molitor przez co przedplecze jest połyskliwe
jednolite delikatne punktowanie przedplecza T. molitor przez co przedplecze jest połyskliwe
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (149.49 KiB)
Awatar użytkownika
Rafał SZCZECIN
Posty: 1625
Rejestracja: sobota, 31 stycznia 2009, 21:34
Specjalność: Ogólnie poznawczo
profil zainteresowan: karate oraz gitara klasyczna
Lokalizacja: Szczecin

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Rafał SZCZECIN »

i ostatni: Neatus picipes.

1) Najszerszy z tej czwórki. Stosunek długości ciała do szerokości pokryw wynosi średnio 2,61.
2) Połyskliwy - i przedplecze i pokrywy. Przez to można przy słabym zdjęciu pomylić z T. molitor.
3) Rzędy pokryw z widocznym dość mocnym punktowaniem. Międzyrzędy pokryw są gładkie między punktowaniem.
4) CECHA KLUCZOWA - to WIDOCZNE PUNKTOWANIE PRZEDPLECZA DWOJAKIEGO RODZAJU. Na środku przedplecza drobne punkty a z boku przedplecza punkty duże, głębokie. To cecha bardzo wyraźna.
5) Przedplecze najbardziej poprzeczne z naszej czwórki Tenebrionini.
6) WAŻNA CECHA: przednie golenie prawie proste - tym wyraźnie różni się od T. molitor, T. opacus i T. obscurus.
Załączniki
N.picipes - połyskliwy podobnie jak T. molitor
N.picipes - połyskliwy podobnie jak T. molitor
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (132.6 KiB)
Najważniejsza cecha to zróżnicowane dwojakie punktowanie przedplecza. Zielona strzałka- drobne punkty na środku. Czerwona strzałka - głębokie i szersze punkty w bocznych częściach przedplecza
Najważniejsza cecha to zróżnicowane dwojakie punktowanie przedplecza. Zielona strzałka- drobne punkty na środku. Czerwona strzałka - głębokie i szersze punkty w bocznych częściach przedplecza
Pokaż obraz w oryginalnym rozmiarze (68.45 KiB)
Można pomylić z uwagi na połyskliwość
Można pomylić z uwagi na połyskliwość
Neatus picipes vs Tenebrio molitor.jpg (102.76 KiB) Przejrzano 5576 razy
Awatar użytkownika
Rafał SZCZECIN
Posty: 1625
Rejestracja: sobota, 31 stycznia 2009, 21:34
Specjalność: Ogólnie poznawczo
profil zainteresowan: karate oraz gitara klasyczna
Lokalizacja: Szczecin

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Rafał SZCZECIN »

Z uwagi na miejsca występowania można powiedzieć że:
1) największą szansę na spotkanie w środowiskach synantropijnych mamy w przypadku T. molitor - często w ciepłe wieczory leci do światła domów, mieszkań nawet w centrach miast. W przyrodzie spotykałem tylko raz w dziuplach dębów

2) Największą szansę na spotkanie na starych dębach, kasztanowcach i in. ( ale głównie w dębach u nas ) - w dziuplach na wewnętrznych ich ścianach, w ich próchnie w ziemi, pod korą, ale głównie w nocy - mamy w przypadku T. opacus. Pewnie stanowisk tego świetnego chrząszcza jest dużo więcej niż się przypuszcza.

3) Chyba dość rzadko spotykany jest u nas T obscurus, choć powinien być do spotkania jak podaje literatura w kurnikach, stajniach, gołębnikach, budynkach gospodarskich, magazynach, gniazdach ptaków, dziuplach drzew. Ja go nigdy jeszcze nie spotkałem.

4) W odpowiednich środowiskach naturalnych spotkamy także Neatus picipes - na leżących drzewach pod korą na brzegach lasów, szczególnie łęgowych, ktoś na forum pisał że znajdował na głowiastych wierzbach, nocą z latarką. Podobno też w dziuplach ptaków.
Awatar użytkownika
Jacek Kurzawa
Posty: 9490
Rejestracja: poniedziałek, 2 lutego 2004, 19:35
UTM: DC30
Specjalność: Cerambycidae
profil zainteresowan: Muzyka informatyka makrofotografia
Lokalizacja: Tomaszów Mazowiecki
Podziękował(-a): 4 times
Podziękowano: 1 time
Kontakt:

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Jacek Kurzawa »

Dobra robota, można to jeszcze dopracować, podepnę po raz kolejny klucz.
Załączniki
Klucz XIX Genus Tenebrio .pdf
(262.82 KiB) Pobrany 42 razy
Bartek Pacuk
Posty: 3275
Rejestracja: wtorek, 9 października 2007, 22:25
Lokalizacja: Bydgoszcz

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Bartek Pacuk »

Rafał - dobra robota :ok: Fajnie to wszystko zestawiłeś, cechy są proste, wyraźnie widoczne i dobrze pokazane :tak:
Rafał SZCZECIN pisze: 2) Największą szansę na spotkanie na starych dębach, kasztanowcach i in. ( ale głównie w dębach u nas ) - w dziuplach na wewnętrznych ich ścianach, w ich próchnie w ziemi, pod korą, ale głównie w nocy - mamy w przypadku T. opacus. Pewnie stanowisk tego świetnego chrząszcza jest dużo więcej niż się przypuszcza.

Tego gatunku nigdy dotąd nie spotkałem, mimo iż przeszukałem niejedno miejsce zdawało by się odpowiednie dla niego. Ale może nie mam szczęścia, bo faktycznie może on być częstszy niż się wydaje.
Rafał SZCZECIN pisze:4) W odpowiednich środowiskach naturalnych  spotkamy także Neatus picipes - na leżących drzewach pod korą na brzegach lasów, szczególnie łęgowych, ktoś na forum pisał że znajdował na głowiastych wierzbach, nocą z latarką. Podobno też w dziuplach ptaków.
To chyba kto inny pisał, w każdym razie ja też go znajdowałem oglądając z latarką głowiaste wierzby. Ponadto wielokrotnie w różnych innych miejscach (w dziuplach, pod korą itp.) - z moich obserwacji wynika, że to jest zdecydowanie częsty gatunek
petrel
Posty: 489
Rejestracja: piątek, 11 czerwca 2004, 14:50
UTM: EC19/ED10
Lokalizacja: Kobyłka

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: petrel »

To o głowiastych wierzbach to pisałem ja. W Kampinoskim PN i jego okolicach jest to najczęściej spotykany gatunek chrząszcza w trakcie przeglądania nocą pni wierzb, ale też dębów. Ilość osobników na pniu waha się zwykle od kilku do kilkunastu.
Robert Rozwałka
Posty: 1783
Rejestracja: czwartek, 1 listopada 2012, 22:10
UTM: FB 17
Specjalność: Araneae_Opiliones

Re: oznaczanie Tenebrio opacus, Tenebrio molitor, Tenebrio obscurus i Neatus picipes

Post autor: Robert Rozwałka »

Rafał Szczecin napisał:

"3) Chyba dość rzadko spotykany jest u nas T obscurus, choć powinien być do spotkania jak podaje literatura w kurnikach, stajniach, gołębnikach, budynkach gospodarskich, magazynach, gniazdach ptaków, dziuplach drzew. Ja go nigdy jeszcze nie spotkałem"

IMHO będzie coraz rzadszy, wieś 30-40 lat temu to stajnia, kurnik i obora przy każdej posesji, a i gołębniki
były, a teraz znajdź stajnię czy oborę na wsi!. Owszem są, ale nie wiem czy 5 % tego co było wcześniej,
w dodatku zwykle wielkopowierzchniowe, murowane, posprzątane, "sterylne" i "unijne"
pomieszczenia. Dawniej te budynki były często drewniane, na parę sztuk bydła i trzody, toczone powoli
przez kołatki, spuszczela, itp. To był zupełnie inny mikroklimat i mikrohabitat dla całej gamy stawonogów.
ODPOWIEDZ
  • Podobne tematy
    Odpowiedzi
    Odsłony
    Ostatni post

Wróć do „TENEBRIONOIDEA”