Cimicidae pluskwowate

[Chiffchaff]

Cimicidae Pluskwowate
Okazja bezpośredniego i bliższego niestety zapoznania się niedawno na Łotwie z pluskwą domową, nakłoniła mnie do napisania charakterystyki jednej z najbardziej rozpoznawalnych i charakterystycznych rodzin pluskwiaków, obdarzonej zasłużenie złą sławą pluskwowatych Cimicidae.
Jest to mało zróżnicowana rodzina, w sumie na świecie należy do niej około 90 gatunków. Przypuszcza się, że pochodzą od dziubałkowatych Anthocoridae, które z drobnych owadów przerzuciły się na krew zwierząt kręgowych.
Są to raczej drobne owady, od 4 do 12 mm długości. Są ubarwione bardzo monotonnie, w różne odcienie brązu, mniej lub bardziej owłosione. Mają charakterystycznie spłaszczone, owalne ciało, niewielkie oczka, cechuje je także brak przyoczek, całkowita redukcja II pary skrzydeł, silna redukcja I pary skrzydeł. Napite przypominają rozdęty balonik, a młodociane napite nimfy wyglądają jak wypełnione krwią mikroskopijne, poruszające się kuleczki.
Ciekawie przedstawia się zapłodnienie w tej grupie. Samiec wkłuwa się paramerą zamienioną w narząd kopulacyjny we wtórny narząd kopulacyjny samicy (organ Ribaga). Nasienie wędruje wraz z hemolimfą do jajowódów (zaplemnienie hemoceliczne).

Atmosfera złej sławy rozciągnęła się nad tą rodziną za przyczyną głównie jednego gatunku pluskwy domowej Cimex lectularius, będącej utrapieniem śpiących w sypialniach o niskim standardzie higienicznym. Pluskwowate są faktycznie krwiopijnymi owadami tzw. ektopasożytami, które odżywiają się kręgowcami stałocieplnymi. Najczęściej spotyka się je na ptakach i ssakach (większość na nietoperzach i gryzoniach), w tym także na człowieku. Prowadzą nocny tryb życia, na dzień schodzą z żywiciela i kryją się w różnych zakamarkach. W domach mogą to być listwy przypodłogowe, materace, szczeliny w łóżku. Ugryzienia pluskwy domowej mogą wywołać brzydko wyglądający choć łatwy do wyleczenia rumień wielopostaciowy Erythema multiforme.

W Polsce występują 4 gatunki pluskiew, z dwu rodzajów: Cimex i Oeciacius. Cimex lectularius atakuje człowieka, C. columbarius w gołębnikach, w dziuplach drzew zamieszkanych przez jedynego naszego dziuplowego gołębia – siniaka, C. dissimilis na nietoperzach, a Oeciacus hirundinalis można spotkać głównie w gniazdach jaskółek.

Do oznaczenia gatunków używamy:
Péricard J. 1972. Hémiptères Anthocoridae, Cimicidae et Microphysidae de l`Ouest-paléarctique. Faune de l`Europe et du bassin méditerranéen. Masson & Cie. Paris, 7. 404 ss.