Aradidae
: niedziela, 15 maja 2011, 14:00
Odpowiadając na starą prośbę Anety by dopowiedzieć coś o korowcowatych, wcieliłem w życie równocześnie mój odkładany od dawna podstępny prezentowania na forum krótkich charakterystyk poszczególnych rodzin lądowych pluskwiaków różnoskrzydłych.
Aradidae
Rodzina korowcowatych (lub rozwałkowatych), obejmuje w Polsce 18 gatunków (z 50 gatunków występujących w Europie). Istnieje duże prawdopodobieństwo odnalezienia w kraju kilku dalszych gatunków, szczególnie w Karpatach, Sudetach i Puszczy Białowieskiej.
Rozmieszczenie jest poznane bardzo słabo, większość gatunków znana jest z nie więcej niż kilkunastu stanowisk.
Korowcowate mają charakterystyczny wygląd. Cechuje je silnie grzbietobrzusznie spłaszczone ciało, gruzełkowata górna powierzchnia ciała, krótkie odnóża, brak przyoczek, charakterystyczny dla rodziny jest brak trichobothriów na segmentach odwłoka. Długość ciała zawiera się w przedziale 4,0 do 11 mm. Rodzinę tą zalicza się do oddzielnej nadrodziny Aradoidea w grupie Pentatomomorpha.
Przedstawicieli korowcowatych można spotkać w Polsce w lasach (w tym na pogorzeliskach) i parkach, za korą drzew, na owocnikach grzybów nadrzewnych (hubach), na i w kłodach, pniakach, leżących gałęziach, rzadziej w ściółce leśnej. Takie mikrośrodowiska jak się domyślacie spotyka się w dojrzałych i zróżnicowanych drzewostanach, stąd wiele gatunków korowcowatych oraz bogate ich zespoły są uważane za wskaźnikowe dla drzewostanów o puszczańskim charakterze. Krajowe gatunki są w zdecydowanej większości mycetofagami, odżywiając się grzybnią rozwijającą się na wilgotnym substracie. Aradus cinnamomeus oraz gatunki z rodzaju Aneurus odżywiają się sokami drzew. Często tworzą liczne agregacje, w których obserwuje się zarówno postacie dorosłe jak i stadia larwalne, których jest pięć. Zimują na ogół postacie dorosłe, rzadko nimfy ostatniego stadium.
Podstawową metodą poszukiwań korowcowatych jest przeglądanie środowisk zakorowych (a więc "na upatrzonego"), szczególnie martwych i osłabionych drzew, oraz przeszukiwanie rozkładającego się drewna. Pojedynczo można na nie natrafić przeglądając powierzchnię grzybów nadrzewnych oraz pułapki feromonowe rozstawiane w lesie na gatunki owadów uważane za szkodliwe ze względów gospodarczych. Mam w swej kolekcji wiele okazów z etykietami z roku 1991 z Rezerwatu Krajobrazowego w Puszczy Białowieskiej, zebranych przez Lecha Borowca. Pochodziły one prawdopodobnie właśnie z pułapek rozstawionych na chrząszcze. Moja uwaga. Nawet mając znajomość mikrośrodowisk zamieszkiwanych przez korowcowate, niezmiernie rzadko natrafia się na ich przedstawicieli. Przebywając długi okres w sezonie w Białowieskim PN (a gdzie nie ma być więcej korowcowatych jak właśnie tu), przeglądam od czasu do czasu pniaki, kłody, środowiska zakorowe i zbieram rocznie nie więcej niż kilkadziesiąt osobników w ten sposób. Dlatego też zrywanie kory z dużej powierzchni drzew odłóżmy na bok, jeśli się nie chcemy zająć się tą grupą w sposób bardziej celowy. Wyrządzimy więcej szkód niż odniesiemy korzyści.
Złapane korowcowate naklejamy na kartoniki. W pojedynczych przypadkach konieczne będzie wykonanie preparatów mikroskopowych z aparatów kopulacyjnych oraz tergitów IX pary samców. Do oznaczania korowcowatych mamy całkiem świeżutki klucz z serii Klucze do oznaczania owadów Polski:
Jerzy A. Lis. 2001. Korowcowate (rozwałkowate) – Aradidae. Klucze do oznaczania owadów Polski, Część XVIII Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Zeszyt 11: 33 ss.
Aradidae
Rodzina korowcowatych (lub rozwałkowatych), obejmuje w Polsce 18 gatunków (z 50 gatunków występujących w Europie). Istnieje duże prawdopodobieństwo odnalezienia w kraju kilku dalszych gatunków, szczególnie w Karpatach, Sudetach i Puszczy Białowieskiej.
Rozmieszczenie jest poznane bardzo słabo, większość gatunków znana jest z nie więcej niż kilkunastu stanowisk.
Korowcowate mają charakterystyczny wygląd. Cechuje je silnie grzbietobrzusznie spłaszczone ciało, gruzełkowata górna powierzchnia ciała, krótkie odnóża, brak przyoczek, charakterystyczny dla rodziny jest brak trichobothriów na segmentach odwłoka. Długość ciała zawiera się w przedziale 4,0 do 11 mm. Rodzinę tą zalicza się do oddzielnej nadrodziny Aradoidea w grupie Pentatomomorpha.
Przedstawicieli korowcowatych można spotkać w Polsce w lasach (w tym na pogorzeliskach) i parkach, za korą drzew, na owocnikach grzybów nadrzewnych (hubach), na i w kłodach, pniakach, leżących gałęziach, rzadziej w ściółce leśnej. Takie mikrośrodowiska jak się domyślacie spotyka się w dojrzałych i zróżnicowanych drzewostanach, stąd wiele gatunków korowcowatych oraz bogate ich zespoły są uważane za wskaźnikowe dla drzewostanów o puszczańskim charakterze. Krajowe gatunki są w zdecydowanej większości mycetofagami, odżywiając się grzybnią rozwijającą się na wilgotnym substracie. Aradus cinnamomeus oraz gatunki z rodzaju Aneurus odżywiają się sokami drzew. Często tworzą liczne agregacje, w których obserwuje się zarówno postacie dorosłe jak i stadia larwalne, których jest pięć. Zimują na ogół postacie dorosłe, rzadko nimfy ostatniego stadium.
Podstawową metodą poszukiwań korowcowatych jest przeglądanie środowisk zakorowych (a więc "na upatrzonego"), szczególnie martwych i osłabionych drzew, oraz przeszukiwanie rozkładającego się drewna. Pojedynczo można na nie natrafić przeglądając powierzchnię grzybów nadrzewnych oraz pułapki feromonowe rozstawiane w lesie na gatunki owadów uważane za szkodliwe ze względów gospodarczych. Mam w swej kolekcji wiele okazów z etykietami z roku 1991 z Rezerwatu Krajobrazowego w Puszczy Białowieskiej, zebranych przez Lecha Borowca. Pochodziły one prawdopodobnie właśnie z pułapek rozstawionych na chrząszcze. Moja uwaga. Nawet mając znajomość mikrośrodowisk zamieszkiwanych przez korowcowate, niezmiernie rzadko natrafia się na ich przedstawicieli. Przebywając długi okres w sezonie w Białowieskim PN (a gdzie nie ma być więcej korowcowatych jak właśnie tu), przeglądam od czasu do czasu pniaki, kłody, środowiska zakorowe i zbieram rocznie nie więcej niż kilkadziesiąt osobników w ten sposób. Dlatego też zrywanie kory z dużej powierzchni drzew odłóżmy na bok, jeśli się nie chcemy zająć się tą grupą w sposób bardziej celowy. Wyrządzimy więcej szkód niż odniesiemy korzyści.
Złapane korowcowate naklejamy na kartoniki. W pojedynczych przypadkach konieczne będzie wykonanie preparatów mikroskopowych z aparatów kopulacyjnych oraz tergitów IX pary samców. Do oznaczania korowcowatych mamy całkiem świeżutki klucz z serii Klucze do oznaczania owadów Polski:
Jerzy A. Lis. 2001. Korowcowate (rozwałkowate) – Aradidae. Klucze do oznaczania owadów Polski, Część XVIII Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Zeszyt 11: 33 ss.