II. European Congress on Orthoptera Conservation, Smolenice (Słowacja), 19-22.09.2018
: niedziela, 6 stycznia 2019, 01:59
W dniach 19-22 września w Smolenicach na Słowacji odbył się II. Europejski Kongres Ortopterologiczny (II. European Congress on Orthoptera Conservation), zorganizowany przez Grupę Ortopterologiczną Komisji Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN SSC Grasshopper Specialist Group) oraz Instytut Ekologii Lasu Słowackiej Akademii Nauk, w którym wziąłem udział jako badacz-amator. Poniżej zamieszczam sprawozdanie z tego wydarzenia.
Smolenice to niewielka miejscowość położona ok. 60 km na północ od Bratysławy, u podnóża Małych Karpat - najbardziej wysuniętego na południowy zachód pasma Centralnych Karpat Zachodnich. Miejscem obrad i zamieszkania większości uczestników był malowniczy zamek stojący na górującym nad wsią wzgórzu, zaadaptowany do roli centrum kongresowego Słowackiej Akademii Nauk. Z zamkowej wieży rozciąga się rozległy widok na porośnięte dębowymi i bukowymi lasami wzniesienia Małych Karpat po stronie północno-zachodniej oraz płaską, rolniczą Dolinę Naddunajską na wschodzie i południu, z widocznym na horyzoncie kompleksem elektrowni jądrowej Bohunice koło Trnawy. Kilka osób, w tym i ja, wynajęło sobie tańsze kwatery we wsi i codziennie spacerem dochodziło na miejsce obrad.
W kongresie wzięło udział prawie 50 uczestników pochodzących z dwudziestu krajów Europy, od Szwecji po Maltę i od Portugalii po Turcję. Polskę, wliczając mnie, reprezentowały trzy osoby. Prawie wszyscy uczestnicy pochodzili z instytucji akademickich i muzealnych; badaczy niezależnych, takich jak ja, było zaledwie kilku. W czasie dwudniowych obrad przedstawiono prawie 40 wystąpień ustnych i posterów. Tematyka prezentacji była bardzo szeroka, od faunistyki i biogeografii, przez ochronę zagrożonych gatunków i metodykę monitoringu po ekologię behawioralną i środowiskową oraz filogenetykę molekularną. Poniżej wymieniam niektóre wystąpienia; ze wszystkimi prezentacjami można się zapoznać w księdze abstraktów dostępnej na tej stronie.
Sesja plenarna rozpoczęła się w czwartek 20 września wykładem Axela Hochkircha z Uniwersytetu w Trewirze na temat czerwonej listy prostoskrzydłych Europy. Następnie współorganizator kongresu Anton Krištín ze Słowackiej Akademii Nauk omówił różnorodność gatunkową i status zagrożenia prostoskrzydłych na Słowacji. Kolejne wystąpienia dotyczyły m.in. stanu zagrożenia Orthoptera w Austrii (Armin Landmann); ochrony gatunkowej i projektu mapowania prostoskrzydłych w Czechach (Robert Vlk); nowych oraz odnalezionych po wielu latach gatunków prostoskrzydłych w Polsce (Michał Brodacki - autor niniejszej relacji); występowania i ekologii stepówki Gampsocleis glabra w Polsce (Emilia Grzędzicka); występowania rzadkich prostoskrzydłych na Bałkanach (Dragan Chobanov); ochrony napierśnicy ciemnej Arcyptera fusca na Węgrzech (Gergely Szövényi); długoterminowych badań populacyjnych nad podłatczynem Roesela Roeseliana roeseli w Skandynawii (Åsa Berggren); zastosowania psa tropiącego w monitoringu populacji rzadkiego, kryptycznego szarańczaka Prionotropis rhodanica w południowej Francji (Linda Bröder); zmian zasięgów prostoskrzydłych w Austrii w ostatnich latach (Thomas Zuna-Kratky); wpływu urbanizacji na różnorodność i morfologię sucholubnych Orthoptera w Niemczech (Jens Schirmel); zastosowaniu komputerowych technik wizualizacji 3D w badaniach taksonomicznych nad prostoskrzydłymi (Milan Kozánek); wyników badań molekularnych nad filogenezą pasikoników z podrodziny długoskrzydlakowatych Phaneropteridae (Beata Grzywacz); oraz zastosowania miniaturowych nadajników radiowych do monitoringu aktywności świerszczy (Oto Kalab).
Oprócz wystąpień stricte naukowych uczestnicy kongresu mieli okazję obejrzeć i wysłuchać także kilku prezentacji fotograficznych i filmowych. Anton Krištin przedstawił fotograficzną relację z wyprawy badawczej na Madagaskar, pokazując osobliwe gatunki prostoskrzydłych znalezione w rozmaitych środowiskach tej wielkiej wyspy. Dwaj Węgrzy, Gergely Szövényi i Gellért Puskás, zaprezentowali zdjęcia z Gór Dynarskich na Bałkanach, gdzie wśród pięknej dzikiej przyrody wciąż można znaleźć ślady wojny jugosłowiańskiej z lat 90. XX wieku. Prawdziwą ucztą dla oczu były fragmenty filmów o prostoskrzydłych Karpatów i Dobrudży (zachodnie wybrzeże Morza Czarnego), które zaprezentował rumuński ortopterolog Ionut Stefan Iorgu z Muzeum Historii Naturalnej w Bukareszcie. Film o Orthoptera Dobrudży jest w całości udostępniony przez autora na YouTube pod tym adresem - polecam!
W przerwach między wystąpieniami można było przekąsić odżywcze batoniki czekoladowe dla sportowców z dodatkiem mączki ze świerszczy domowych (niebyt smaczne, ale to raczej z powodu innych składników), kupić najnowsze książki o prostoskrzydłych Europy, obejrzeć gabloty z okazami z Madagaskaru oraz terrarium z nosalem węgierskim (Acrida ungarica) - rzadkim na Słowacji ciepłolubnym szarańczakiem o osobliwym wyglądzie, zwiedzić smolenicki zamek, a nawet znaleźć na jego terenie ciekawe gatunki prostoskrzydłych, niektóre bardzo rzadkie lub nieobecne w Polsce: długoskrzydlaka małego (Phaneroptera nana), piechotka leśnego (Nemobius sylvestris) i skakuny (Tetrix sp.). Wieczorem wokół zamku oraz we wsi dźwięcznie ćwierkały nakwietniki trębacze (Oecanthus pellucens) i świerszcze domowe (Acheta domesticus). W piątek 21 września, drugiego dnia kongresu, po zakończeniu sesji plenarnej uczestnicy wzięli udział w degustacji win ze słowackich winnic (całkiem niezłych). Jej efektem była wyraźna poprawa płynności w posługiwaniu się językami obcymi, dzięki czemu dyskusje na tematy ortopterologiczne w międzynarodowym gronie na zamkowym dziedzińcu ciągnęły się do północy...
Ciąg dalszy relacji w następnym poście.
Smolenice to niewielka miejscowość położona ok. 60 km na północ od Bratysławy, u podnóża Małych Karpat - najbardziej wysuniętego na południowy zachód pasma Centralnych Karpat Zachodnich. Miejscem obrad i zamieszkania większości uczestników był malowniczy zamek stojący na górującym nad wsią wzgórzu, zaadaptowany do roli centrum kongresowego Słowackiej Akademii Nauk. Z zamkowej wieży rozciąga się rozległy widok na porośnięte dębowymi i bukowymi lasami wzniesienia Małych Karpat po stronie północno-zachodniej oraz płaską, rolniczą Dolinę Naddunajską na wschodzie i południu, z widocznym na horyzoncie kompleksem elektrowni jądrowej Bohunice koło Trnawy. Kilka osób, w tym i ja, wynajęło sobie tańsze kwatery we wsi i codziennie spacerem dochodziło na miejsce obrad.
W kongresie wzięło udział prawie 50 uczestników pochodzących z dwudziestu krajów Europy, od Szwecji po Maltę i od Portugalii po Turcję. Polskę, wliczając mnie, reprezentowały trzy osoby. Prawie wszyscy uczestnicy pochodzili z instytucji akademickich i muzealnych; badaczy niezależnych, takich jak ja, było zaledwie kilku. W czasie dwudniowych obrad przedstawiono prawie 40 wystąpień ustnych i posterów. Tematyka prezentacji była bardzo szeroka, od faunistyki i biogeografii, przez ochronę zagrożonych gatunków i metodykę monitoringu po ekologię behawioralną i środowiskową oraz filogenetykę molekularną. Poniżej wymieniam niektóre wystąpienia; ze wszystkimi prezentacjami można się zapoznać w księdze abstraktów dostępnej na tej stronie.
Sesja plenarna rozpoczęła się w czwartek 20 września wykładem Axela Hochkircha z Uniwersytetu w Trewirze na temat czerwonej listy prostoskrzydłych Europy. Następnie współorganizator kongresu Anton Krištín ze Słowackiej Akademii Nauk omówił różnorodność gatunkową i status zagrożenia prostoskrzydłych na Słowacji. Kolejne wystąpienia dotyczyły m.in. stanu zagrożenia Orthoptera w Austrii (Armin Landmann); ochrony gatunkowej i projektu mapowania prostoskrzydłych w Czechach (Robert Vlk); nowych oraz odnalezionych po wielu latach gatunków prostoskrzydłych w Polsce (Michał Brodacki - autor niniejszej relacji); występowania i ekologii stepówki Gampsocleis glabra w Polsce (Emilia Grzędzicka); występowania rzadkich prostoskrzydłych na Bałkanach (Dragan Chobanov); ochrony napierśnicy ciemnej Arcyptera fusca na Węgrzech (Gergely Szövényi); długoterminowych badań populacyjnych nad podłatczynem Roesela Roeseliana roeseli w Skandynawii (Åsa Berggren); zastosowania psa tropiącego w monitoringu populacji rzadkiego, kryptycznego szarańczaka Prionotropis rhodanica w południowej Francji (Linda Bröder); zmian zasięgów prostoskrzydłych w Austrii w ostatnich latach (Thomas Zuna-Kratky); wpływu urbanizacji na różnorodność i morfologię sucholubnych Orthoptera w Niemczech (Jens Schirmel); zastosowaniu komputerowych technik wizualizacji 3D w badaniach taksonomicznych nad prostoskrzydłymi (Milan Kozánek); wyników badań molekularnych nad filogenezą pasikoników z podrodziny długoskrzydlakowatych Phaneropteridae (Beata Grzywacz); oraz zastosowania miniaturowych nadajników radiowych do monitoringu aktywności świerszczy (Oto Kalab).
Oprócz wystąpień stricte naukowych uczestnicy kongresu mieli okazję obejrzeć i wysłuchać także kilku prezentacji fotograficznych i filmowych. Anton Krištin przedstawił fotograficzną relację z wyprawy badawczej na Madagaskar, pokazując osobliwe gatunki prostoskrzydłych znalezione w rozmaitych środowiskach tej wielkiej wyspy. Dwaj Węgrzy, Gergely Szövényi i Gellért Puskás, zaprezentowali zdjęcia z Gór Dynarskich na Bałkanach, gdzie wśród pięknej dzikiej przyrody wciąż można znaleźć ślady wojny jugosłowiańskiej z lat 90. XX wieku. Prawdziwą ucztą dla oczu były fragmenty filmów o prostoskrzydłych Karpatów i Dobrudży (zachodnie wybrzeże Morza Czarnego), które zaprezentował rumuński ortopterolog Ionut Stefan Iorgu z Muzeum Historii Naturalnej w Bukareszcie. Film o Orthoptera Dobrudży jest w całości udostępniony przez autora na YouTube pod tym adresem - polecam!
W przerwach między wystąpieniami można było przekąsić odżywcze batoniki czekoladowe dla sportowców z dodatkiem mączki ze świerszczy domowych (niebyt smaczne, ale to raczej z powodu innych składników), kupić najnowsze książki o prostoskrzydłych Europy, obejrzeć gabloty z okazami z Madagaskaru oraz terrarium z nosalem węgierskim (Acrida ungarica) - rzadkim na Słowacji ciepłolubnym szarańczakiem o osobliwym wyglądzie, zwiedzić smolenicki zamek, a nawet znaleźć na jego terenie ciekawe gatunki prostoskrzydłych, niektóre bardzo rzadkie lub nieobecne w Polsce: długoskrzydlaka małego (Phaneroptera nana), piechotka leśnego (Nemobius sylvestris) i skakuny (Tetrix sp.). Wieczorem wokół zamku oraz we wsi dźwięcznie ćwierkały nakwietniki trębacze (Oecanthus pellucens) i świerszcze domowe (Acheta domesticus). W piątek 21 września, drugiego dnia kongresu, po zakończeniu sesji plenarnej uczestnicy wzięli udział w degustacji win ze słowackich winnic (całkiem niezłych). Jej efektem była wyraźna poprawa płynności w posługiwaniu się językami obcymi, dzięki czemu dyskusje na tematy ortopterologiczne w międzynarodowym gronie na zamkowym dziedzińcu ciągnęły się do północy...
Ciąg dalszy relacji w następnym poście.