R.clavipes	R.macropus

   We wszystkich europejskich opracowaniach Cerambycidae, w których można znaleźć klucze do wybranych gatunków (Harde, Freude, Lohse (1966), Klausnitzer, Sander (1976), Bense (1995), kózki Kaukazu (1985), Węgier (1971), Francji (1978), Bułgarii (1995), Europy (1994) i wiele in. znajdziemy następujący sposób odróżniania R.clavipes i R.macropus:

człony czułków od 3-8 zakończone zębem ................................... R.clavipes
człony czułków od 3-8 bez zębów, zaokrąglane .......................... R.macropus

   Otóż cecha zgadza się w większości przypadków, ale nie we wszystkich!.
Znane są okazy R.macropus, których czułki zakończone są zębem! Sam złowiłem taki okaz na składnicy w Demirkoy w europejskiej części Turcji, blisko granicy z Bułgarią.
(Kırklareli: Demirköy env., 41º49’N/27º45’E, 05.06.2001, 1 ex., leg./det. J. Kurzawa).

Otóż jest to  R.macropus z czułkami z zębami dokładnie takimi, jak u R.clavipes. Gdyby opierać się tylko na cechach czułków, to oznaczenie miałoby całkowicie przeciwny wynik. Gatunki te odróżniają się od siebie jednak po szeregu innych cech, nieco trudniejszych do zauważenia (nieodzowny binokular), lecz za to są to cechy pewne.

   Wróćmy jeszcze do tej podstawowej cechy czułków, która jest najbardziej znaną, powszechnie zaakceptowaną i używaną do odróżniania czarnych Ropalopusów w Polsce i w Europie.
Danilevski (w komentarzach do kózek Europy) pisze, o błędnie oznaczanych Ropalopus caucasicus:
Д 91-75
Во многих европейских коллекциях в качестве самостоятельного вида Rhopalopus caucasicus обозначены кавказские Rh. macropus на том основании, что первые членики их усиков имеют шипы. По моим материалам этот признак весьма изменчив не только на Кавказе, но и в Европе - шипики часто есть и у европейских экземпляров. Поэтому кавказские macropus не могут быть выделены в отдельный таксон. Следует проверить, относится ли название caucasicus к macropus или (как полагал Плавильщиков) к clavipes.

(tłum.): "W licznych europejskich kolekcjach w odniesieniu do odrębnego gatunku R.caucasicus oznaczone (są) kaukaskie R.macropus na tej podstawie, że pierwsze człony czułków mają zęby. Wg. moich materiał ta oznaka występuje nie tylko na Kaukazie, ale również w Europie - zęby często są u europejskich egzemplarzy. Dlatego kaukaskie R.macropus nie mogą być wydzielone w oddzielny takson. (...)."

Kolejne potwierdzenie zauważenia tego faktu widać w najnowszej publikacji włoskiego specjalisty G.Sama (2002). G.Sama nie uwzględnia już cechy czułków przy oznaczaniu R.macropus i R.clavipes.

I tu kilka słów o definiowaniu cech kluczowych. Najlepsze są cechy nie wymagające porównań z przeciwnym gatunkiem (tzw. mierzalne) np. "członów czułków 11", "pręga na czole jest", "czerwona plama na przedpl.". Nieco trudniej oznaczać na podstawie cech, które są zdefiniowane przy użyciu wyobrażeń np. pokrywy punktowane nieregularnie, lub co gorsza marszczone nierównomiernie, lub czułki tęższe (cecha Ropalopusów z klucza Sama 2002). Najgorsze są cechy porównujące gatunki, zdefiniowane na podstawie wyobrażeń np. "pokrywy marszczone bardziej nieregularnie niż u poprzedniego gatunku". (całkowicie niemierzalne, do tego wymagają posiadania drugiego gatunku,
i to dobrze oznaczonego). A już niemal całkowicie bezużyteczne wydają się cechy porównujące w taki sposób:
"(...)wyrostek śródpiersia mniej owłosiony niż u poprzedniego gatunku..."  :-)))

opr. Jacek Kurzawa, 18.X.2003